Truyền rằng: Vào khoảng năm 1805, triều Gia Long ngũ niên, bỗng có một con cá lớn bị chết và trôi dạt vào bờ biển Đề Gi. Dân làng không biết cá gì, liền trình tấu lên quan huyện Phù Ly. Hôm sau, tự nhiên có một ông lão râu tóc bạc phơ không rõ từ đâu tới, ôm con cá mà rằng: “Ta là người ở dưới Thủy cung, đã có công với triều đình. Khi Đức Thế tổ lâm nạn, ta đã đưa người ra khỏi Mũi này!”. Từ đó, dân làng lập lăng thờ cá, gọi là Lăng Ông Nam Hải. Trải qua thời gian nhiều đổi thay nhưng trong Lăng hiện vẫn còn ngai, tráp, sắc phong, tro cốt Ông (xương cốt cá voi)…

Thôn An Quang Đông và An Quang Tây nằm dọc theo đầm và biển Đề Gi, trước mặt tiếp giáp tỉnh lộ 633, sau lưng là biển cả mênh mông. Từ khi làng được thành lập đến nay nghề nghiệp chính của ngư dân vẫn là đánh bắt và nuôi trồng hải sản. Năm nào “mưa thuận gió hòa” thì làm ăn khấm khá, những năm bị bão tố, mưa gió nhiều thì đời sống người dân gặp khó khăn, vất vả thậm chí còn bị đói rách. Do vậy, ngư dân hai thôn An Quang Đông và Tây (gọi chung Đề Gi) cùng nhau tổ chức cử hành một buổi lễ chung tại Lăng Ông Nam Hải Đề Gi cầu mong ước mơ “mưa thuận gió hòa”, đánh bắt được nhiều tôm, cá giúp đời sống ngư dân được ấm no, hạnh phúc.

Lễ hội cầu ngư năm nay ở Đề Gi, được tiến hành trong 7 ngày, từ mồng 10 đến 16.4 âm lịch (8-14.5). Với các phần lễ: Rước Ông (còn gọi là lễ Nghinh Ông), lễ An Vị lễ Cầu Siêu (phù hộ cho những người không may bị chết trôi), Hát án. Về phần hội diễn ra khá nhiều hoạt động như Hát Bội, hát múa Bả Trạo, múa lân, đua thuyền, lắc thúng, bóng đá, kéo co, bóng chuyền… Trong những ngày diễn ra Lễ hội Cầu ngư, ngoài khách thập phương, ngư dân vùng cửa biển Đề Gi đi làm ăn xa ở trong Nam, ngoài Bắc cũng trở về tụ hội cùng bà con làng xóm thêm đầm ấm tình quê hương.

 Theo baobinhdinh.com.vn