Trong 10 năm qua (2014 - 2024), Tổ hòa giải thôn Phú Hiệp (xã Tây Phú, huyện Tây Sơn) đã hòa giải thành công hơn 40 vụ việc, đạt tỷ lệ 100%. Để có được kết quả đó, 5 hòa giải viên (HGV) của tổ luôn sâu sát đời sống người dân trên địa bàn để kịp thời tháo gỡ những mâu thuẫn phát sinh ngay từ cơ sở.

Theo ông Nguyễn Ngàn, Tổ phó Tổ hòa giải thôn Phú Hiệp, khi tiến hành hòa giải một vụ việc tại cơ sở, các HGV luôn xác định ba bước cần thực hiện: Trực tiếp nắm rõ nội dung tranh chấp, nguyên nhân phát sinh tranh chấp và yêu cầu cụ thể của các bên tranh chấp, kết hợp việc phổ biến, tuyên truyền pháp luật; xác định tính chất của tranh chấp, lựa chọn văn bản có liên quan đến tranh chấp để vận dụng các quy định vào việc giải quyết tranh chấp; gặp gỡ từng bên tranh chấp để hòa giải, kết hợp với việc giải thích pháp luật giúp họ nhận thức được các quyền và nghĩa vụ liên quan. “Đặc biệt, chúng tôi luôn kiên trì đối với vụ việc phức tạp, gặp gỡ, động viên, giải quyết thấu tình đạt lý, đảm bảo quyền lợi đôi bên”, ông Ngàn nói.

Cuối năm 2020, xã Phước Hưng (huyện Tuy Phước thành lập mô hình Tổ hòa giải “3 tốt - 3 sẵn sàng” tại thôn Tân Hội. Quá trình hoạt động, tổ đã giải quyết hiệu quả các vụ việc phát sinh ngay từ cơ sở, hạn chế khiếu kiện vượt cấp. Từ đó, UBND xã quyết định nhân rộng mô hình tại 7 thôn với 45 HGV.

Các thành viên mô hình Tổ hòa giải “3 tốt - 3 sẵn sàng” ở thôn An Cửu và xã Phước Hưng (huyện Tuy Phước) trò chuyện, nắm bắt cuộc sống của người dân. Ảnh: N.K

Theo bà Nguyễn Thị Như Thuyền, Phó Ban điều hành mô hình Tổ hòa giải “3 tốt - 3 sẵn sàng” xã Phước Hưng, từ khi triển khai mô hình này, công tác hòa giải đạt được nhiều kết quả tích cực cả về số lượng và chất lượng. Số vụ việc hòa giải trên địa bàn xã trong năm 2024 giảm hơn so với năm 2023, chỉ còn 1 vụ việc và được hòa giải thành công.

Nhiều năm qua, tại thôn An Cửu (xã Phước Hưng) không xảy ra tình trạng mâu thuẫn, khiếu nại, khiếu kiện vượt cấp trong nhân dân. Có được kết quả đó là nhờ các thành viên Tổ hòa giải “3 tốt - 3 sẵn sàng” thôn chủ động nắm bắt tình hình các vụ việc ngay từ lúc mới phát sinh và tổ chức nhiều hoạt động nhằm nâng cao khả năng tiếp cận pháp luật cho bà con.

Ông Đặng Văn Minh - Trưởng thôn, kiêm Tổ trưởng Tổ hòa giải thôn An Cửu, cho biết: “Để hòa giải thành công các vụ việc, ngoài uy tín, tinh thần trách nhiệm, các HGV trong tổ phải luôn học hỏi, trau dồi kiến thức, kỹ năng. Trong đó, việc được tham gia nhiều lớp tập huấn đã giúp các HGV nâng cao năng lực để làm tốt công tác hòa giải ở cơ sở”. 

Theo Sở Tư pháp, toàn tỉnh hiện có 1.121 tổ hòa giải với 8.118 HGV ở cơ sở. Trong năm 2024, các tổ hòa giải trên địa bàn tỉnh đã tiếp nhận 1.210 vụ, việc; hòa giải thành 1.013 vụ, việc (đạt 84%). Những vụ, việc được hòa giải chủ yếu thuộc lĩnh vực dân sự, hôn nhân và gia đình, đất đai, các mâu thuẫn phát sinh trong cuộc sống, sinh hoạt hằng ngày tại cộng đồng dân cư.

Bà Hồ Mỹ Ngọc Chân, Trưởng Phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật - Theo dõi thi hành pháp luật (Sở Tư pháp) cho biết: Các địa phương đã chú trọng xây dựng các mô hình hòa giải ở cơ sở phù hợp với đối tượng hòa giải. Đơn cử là: Mô hình “Tổ hòa giải 5 tốt” ở xã Ân Tường Tây (huyện Hoài Ân) và các xã Nhơn Hải, Nhơn Châu, Phước Mỹ (TP Quy Nhơn); mô hình “Dân vận khéo” ở xã Mỹ Châu (huyện Phù Mỹ); mô hình “Tổ hòa giải cơ sở kiểu mẫu” ở xã Hoài Châu Bắc (TX Hoài Nhơn)... Các mô hình này đã và đang phát huy hiệu quả vai trò nắm bắt tình hình ANTT, cùng với chính quyền địa phương thực hiện tốt công tác hòa giải ở cơ sở, giải quyết kịp thời, dứt điểm những xích mích, mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, không để âm ỉ dẫn đến tình trạng đơn thư, khiếu kiện ở địa bàn dân cư.