Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến xây dựng bản chất GCCN cho Quân đội ta. Người khẳng định, Quân đội ta là quân đội kiểu mới của GCCN-giai cấp tiên tiến nhất, giác ngộ và kiên quyết nhất, cách mạng triệt để nhất, có kỷ luật tự giác, nghiêm minh và tổ chức chặt chẽ nhất; có sứ mệnh lịch sử vẻ vang là xung kích đi đầu thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đem lại cuộc sống hòa bình, độc lập, tự do, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.

Vì vậy, Người luôn đặt vấn đề xây dựng bản chất GCCN, tính nhân dân và tính dân tộc lên vị trí hàng đầu trong xây dựng quân đội cách mạng kiểu mới, làm cho cán bộ, chiến sĩ giác ngộ mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân; xứng đáng là công cụ bạo lực sắc bén của Đảng, GCCN và nhân dân lao động; mang trong mình bản chất của GCCN, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc; có nghị lực phi thường, bản lĩnh chính trị và ý chí quyết tâm cao; sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Biểu diễn nghệ thuật tại Lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, 7/5/2024. 

Đây là điều căn cốt nhất, bản chất nhất, làm cho Quân đội ta khác biệt về chất so với các quân đội kiểu cũ của các nhà nước bóc lột, sử dụng quân đội làm công cụ bạo lực trấn áp nhân dân, bảo vệ quyền lợi chính trị và lợi ích kinh tế của giai cấp thống trị, đối lập với lợi ích của nhân dân. Lý luận và thực tiễn 80 năm xây dựng, phát triển, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Quân đội ta đã khẳng định sự đúng đắn của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng bản chất GCCN cho quân đội kiểu mới-một Quân đội sinh trưởng ở một nước nông nghiệp lạc hậu, bị thực dân, đế quốc đô hộ; vũ khí, trang bị quân sự còn nghèo nàn, thô sơ, lạc hậu, nhưng chính Quân đội ấy đã cùng với toàn Đảng, toàn dân làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, khai sinh ra Nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa-nhà nước dân chủ đầu tiên ở Đông Nam châu Á, rồi từng bước tiến dần lên chính quy, hiện đại.

Cùng với việc khẳng định vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng và tính tất yếu phải tăng cường bản chất GCCN trong xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải chú trọng bồi dưỡng tính nhân dân và tính dân tộc cho quân đội, vì đây là những thuộc tính đặc trưng bản chất nhất của Quân đội ta, một quân đội từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, gắn bó máu thịt với nhân dân; nhờ đó, tạo nên phẩm chất, giá trị nhân cách Bộ đội Cụ Hồ-bộ đội của dân; là cội nguồn sức mạnh bách chiến bách thắng của quân đội cách mạng; làm cho Quân đội ta trở thành QĐND, do nhân dân và vì nhân dân, một lòng tận trung với nước, trọn hiếu với dân, suốt đời phấn đấu, hy sinh “phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân”.

Điều đó đã trở thành niềm tin, lẽ sống của người quân nhân cách mạng, nhân cách Bộ đội Cụ Hồ. Ngoài lợi ích vì nhân dân phục vụ, vì Tổ quốc dâng hiến, chiến đấu, hy sinh, Quân đội ta không có mục tiêu, lợi ích nào khác. Có thể khẳng định, bản chất GCCN là sinh mệnh của quân đội kiểu mới; tăng cường bản chất GCCN cho Quân đội ta là yêu cầu đầu tiên, quyết định nguồn gốc, bản chất, quá trình hình thành, phát triển của quân đội cách mạng do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc để Quân đội ta không bao giờ lầm đường, lạc lối; chệch hướng XHCN, bị “phi chính trị hóa”, “dân sự hóa”, mắc mưu “Diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Điều này có ý nghĩa thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận sâu sắc đối với việc bảo đảm cho Quân đội ta luôn luôn đi đúng định hướng lãnh đạo của Đảng, “lấy chính trị làm gốc”, “chính trị trọng hơn quân sự”, thực hiện tốt phương châm “người trước, súng sau” mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định ngay từ khi Quân đội ta mới ra đời.

Thực tế chứng minh rằng, Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội bắt nguồn từ bản chất GCCN của Đảng, làm cho Đảng là lực lượng tiên phong duy nhất nắm quân đội, cầm quyền lãnh đạo quân đội; tuyệt đối không phân chia, phân quyền, nhường quyền lãnh đạo cho bất kỳ cá nhân, tổ chức, lực lượng nào khác; không cần và không phải thông qua bất cứ khâu trung gian nào. Vì lẽ đó, Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội đã trở thành nguyên tắc cơ bản, xuyên suốt, mang ý nghĩa “bất di bất dịch” trong xây dựng Quân đội ta.

Nói một cách khác, không có Đảng thì không có quân đội; không có Đảng mạnh thì không có quân đội mạnh. Việc coi nhẹ hay xa rời bản chất GCCN của Đảng là nguy cơ dẫn đến quân đội mất “gốc” chính trị, rơi vào trạng thái hỗn loạn, bị “phi chính trị hóa”, “dân sự hóa”, trở thành đội quân vô dụng, lại có hại, mất sức chiến đấu. Thực tiễn xây dựng quân đội Liên Xô và quân đội các nước XHCN ở Đông Âu trong những năm 90 của thế kỷ 20 đã nói lên điều đó.

Trải qua 80 năm xây dựng, phát triển, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, Quân đội ta đều thấm nhuần sâu sắc Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng, giữ vững và phát huy bản chất tốt đẹp của GCCN, nhờ đó mà vượt qua mọi tàn dư, hạn chế của chế độ cũ để lại, đồng thời vượt qua những khó khăn, thách thức trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược để tự nâng tầm cao, uy tín, vị thế của một quân đội kiểu mới với việc không ngừng tăng cường, bồi đắp bản chất của GCCN, tính nhân dân và tính dân tộc. Đây là nét đặc sắc, độc đáo, riêng có của Quân đội ta-một quân đội mác xít kiểu mới của GCCN do Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện, đã làm nên truyền thống vẻ vang Quân đội anh hùng của dân tộc Việt Nam anh hùng.

Bản chất GCCN của Quân đội ta được thể hiện sinh động trong thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi cũng như thực hiện các nhiệm vụ chính trị, quân sự, tập trung nhất, rõ ràng nhất ở việc thực hiện tốt 3 chức năng là đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất; từ tổ chức, xây dựng đến rèn luyện, chiến đấu; từ đấu tranh giải phóng dân tộc đến xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN và làm nghĩa vụ quốc tế cao cả. Trong các giai đoạn, thời kỳ khác nhau của cách mạng, trên mọi lĩnh vực, các nhiệm vụ, Quân đội ta luôn là lực lượng chính trị tin cậy, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, luôn xứng đáng là Bộ đội Cụ Hồ-bộ đội của Nhân dân.

Rõ ràng, vai trò cầm quyền lãnh đạo của Đảng và bản chất cách mạng của GCCN đã quy định, quyết định sự trưởng thành và không ngừng phát triển, lớn mạnh của Quân đội ta; làm nên giá trị văn hóa quân sự nhân văn độc đáo, đặc sắc, được kết tinh trong phẩm chất, nhân cách Bộ đội Cụ Hồ. Đây là điều khác biệt căn bản nhất của Quân đội ta so với quân đội nhiều nước trên thế giới.

Cương lĩnh và Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam đều ghi rõ, Đảng ta là đội tiên phong của GCCN, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại biểu trung thành lợi ích của GCCN, của nhân dân lao động và của dân tộc. Điều đó khẳng định sâu sắc rằng, Đảng ta mang bản chất GCCN; Quân đội ta do Đảng lãnh đạo, đương nhiên, Quân đội ta mang bản chất GCCN. Chân lý này đã được khẳng định và không bao giờ thay đổi.

Với ý nghĩa ấy, tăng cường bản chất GCCN cho Quân đội ta, thực chất là tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội. Sự khẳng định ấy vừa mang tính nguyên tắc, không thể vi phạm, vừa là định hướng chính trị chỉ đạo việc tăng cường xây dựng, củng cố bản chất GCCN cho Quân đội ta trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực đặc biệt phức tạp hiện nay; tiếp tục lấy xây dựng Quân đội tinh nhuệ về chính trị làm cơ sở, nền tảng vững chắc để xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại-một vấn đề có tính quy luật cần nhận thức đúng và thực hiện hiệu quả.

Đối với Quân đội ta, bản chất GCCN, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội cách mạng không phải tự nhiên mà có; nó là sản phẩm từ quá trình tinh chế, đào luyện cẩn trọng, công phu, nghiêm túc mà nên. Vì lẽ đó, nâng cao chất lượng giáo dục-đào tạo, bồi dưỡng nhân cách Bộ đội Cụ Hồ có ý nghĩa quyết định bản chất GCCN của Quân đội ta thời kỳ mới. Trong đó, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, luật pháp của Nhà nước là biện pháp hàng đầu đối với cán bộ, chiến sĩ toàn quân. Đó là phương cách tốt nhất để tăng cường và phát huy vai trò cầm quyền, lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng trong Quân đội, góp phần cùng với Đảng, Quân đội ta hoàn thành sứ mệnh lịch sử của GCCN.