Truyền thống vẻ vang đó là động lực tinh thần to lớn để Quân chủng Hải quân tiếp tục nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu, xứng đáng là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Cách đây 60 năm, ngày 2-8-1964, mặc dù lực lượng còn non trẻ và vũ khí trang bị (VKTB) thiếu thốn nhưng Quân chủng Hải quân (QCHQ) đã dũng cảm đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc của đế quốc Mỹ xâm phạm vùng biển miền Bắc nước ta. Tiếp đó, ngày 5-8, QCHQ đã hiệp đồng với lực lượng phòng không 3 thứ quân và nhân dân các địa phương ven biển từ Quảng Ninh đến Quảng Bình đập tan cuộc tiến công “Mũi tên xuyên” của đế quốc Mỹ, bảo vệ vùng biển, vùng trời miền Bắc. Chiến công trong trận đầu thử lửa của QCHQ và quân dân miền Bắc đã được Bác Hồ khen ngợi: “Các chú đã lập được thành tích lớn trong các cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ vừa qua. Các chú đã chiến đấu rất dũng cảm, đã bắn rơi 8 máy bay Mỹ và bắn hỏng 3 chiếc. Các chú đã bắt sống phi công Mỹ, đánh đuổi tàu chiến Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta. Như vậy là rất tốt”.

Thiếu tướng Tạ Xuân Thu, Chính ủy Quân chủng Hải quân gắn Huy chương cho Trung úy Nguyễn Xuân Bột, Phân đội trưởng Phân đội 3, Đoàn 135 Hải quân đã có thành tích xuất sắc trong chỉ huy chiến đấu đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc Mỹ ra khỏi vùng biển miền Bắc nước ta, ngày 2-8-1964. Ảnh: TL

Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5-8 có ý nghĩa to lớn về chính trị và quân sự, tạo ra tiếng vang lớn trên trường quốc tế, là biểu tượng của ý chí kiên cường bất khuất Việt Nam, một dân tộc nhỏ bé nhưng không chịu khuất phục trước bất kỳ kẻ thù nào. Đó còn là thắng lợi của sức mạnh chính trị tinh thần toàn dân tộc, là ý chí quyết tâm “dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng” giặc Mỹ xâm lược của quân và dân ta nói chung, QCHQ nói riêng. Đúng như Thủ tướng Phạm Văn Đồng - người trực tiếp theo dõi các trận đánh trên vùng trời, vùng biển Hạ Long đã khẳng định: “Tôi rất tự hào về tinh thần chiến đấu của Hải quân ta. Chiến thắng này của các đồng chí có ý nghĩa to lớn”.

Chiến sĩ hàng hải Đỗ Xuân Công lái tàu cùng đồng đội đánh máy bay Mỹ trong trận chiến đấu ngày 5-8-1964 tại Sông Gianh, Quảng Bình (sau này đồng chí Đỗ Xuân Công là Phó đô đốc, Tư lệnh Hải quân). Ảnh: TL

Phát huy truyền thống và tinh thần quật cường của chiến thắng trận đầu, QCHQ tiếp tục lập nên nhiều chiến công xuất sắc. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, QCHQ đã chiến đấu hàng trăm trận, đánh chìm, đánh hỏng, bắn cháy hàng trăm tàu chiến và máy bay Mỹ-ngụy, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, phá phong tỏa đường biển, mở đường Hồ Chí Minh trên biển chi viện cho chiến trường miền Nam, tiến công giải phóng quần đảo Trường Sa, góp phần to lớn vào thắng lợi vĩ đại của dân tộc. Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, QCHQ đã tích cực tham gia làm nhiệm vụ quốc tế và hoàn thành trọng trách làm nòng cốt quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định trên biển để phát triển đất nước.

Năm tháng qua đi, nhưng âm vang chiến thắng trận đầu vẫn còn vọng mãi; những bài học rút ra từ chiến thắng ấy còn nguyên tính thời sự, có ý nghĩa sâu sắc đối với công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo hiện nay. Đó là chúng ta phải luôn đề cao ý thức cảnh giác sẵn sàng chiến đấu, không để bị động, bất ngờ; xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu cao cho bộ đội, địch đến là biết, địch vào là đánh, đã đánh là thắng; nâng cao chất lượng huấn luyện, nắm chắc, sử dụng thành thạo các loại VKTB có trong biên chế; nắm chắc địch về mọi mặt, chuẩn bị chu đáo phương án tác chiến và các mặt bảo đảm, xây dựng cách đánh phù hợp, huấn luyện, luyện tập thuần thục phương án; sử dụng lực lượng và lựa chọn khu vực tác chiến hợp lý, hiệp đồng chặt chẽ, chỉ huy kiên quyết, hành động bí mật, đánh đúng thời cơ, vận dụng linh hoạt các thủ đoạn tác chiến đạt hiệu suất cao...

Thủ trưởng Bộ tư lệnh Hải quân tặng Bằng khen cho cán bộ, chiến sĩ có thành tích xuất sắc trong trận chiến đấu ngày 5-8-1964. Ảnh: TL

Hiện nay, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân chủng Hải quân đã tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 765-NQ/QUTW, ngày 20-12-2012 của Quân ủy Trung ương về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”; đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của Quân chủng.

Với tổ chức gồm nhiều thành phần lực lượng, các loại trang bị kỹ thuật khác nhau, phạm vi hoạt động rộng, vừa huấn luyện, vừa thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu ở môi trường biển, đảo, khắc nghiệt. Vì vậy, để nâng cao chất lượng huấn luyện chiến đấu, cấp ủy, chỉ huy các cấp đã tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo chú trọng cơ chế quản lý, điều hành huấn luyện theo hướng tập trung, thống nhất, đồng bộ, hiệu quả, không chồng chéo, sát yêu cầu, nhiệm vụ từng lực lượng và loại hình đơn vị; thông qua việc xây dựng, quản lý chặt chẽ kế hoạch, tăng cường phân cấp huấn luyện, gắn phân cấp với phân rõ trách nhiệm của cơ quan, chỉ huy.

Cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 170, Vùng 1 Hải quân huấn luyện thực hành sử dụng vũ khí trên tàu. Ảnh: QĐND

Bám sát chỉ đạo của cấp trên, Quân chủng đẩy mạnh đổi mới nội dung, chương trình, tổ chức, phương pháp huấn luyện cho các đối tượng. Trên cơ sở chương trình huấn luyện khung do Bộ Quốc phòng quy định, tích cực nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh, bổ sung chương trình huấn luyện cơ bản cho các đối tượng; đẩy mạnh đổi mới tổ chức, phương pháp huấn luyện, phù hợp với từng cấp, từng chuyên ngành, theo hướng thiết thực, hiệu quả. Trong đó, lấy huấn luyện chiến thuật làm trung tâm, kỹ thuật chuyên ngành làm cơ sở, huấn luyện cán bộ là then chốt; chú trọng huấn luyện thực hành theo phương án tác chiến trong điều kiện phức tạp.

Quá trình huấn luyện, Quân chủng chỉ đạo các đơn vị bám sát phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, có trọng tâm, trọng điểm, sát nhiệm vụ, đối tượng tác chiến, môi trường hoạt động, tổ chức biên chế, vũ khí, trang bị hiện có; lấy chiến trường làm thao trường, lấy nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo và xây dựng Quân chủng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” làm mục tiêu huấn luyện; chú trọng huấn luyện làm chủ vũ khí, trang bị thế hệ mới, hiện đại.

Huấn luyện điều động hành trình của Tàu 015-Trần Hưng Đạo, Lữ đoàn 162, Vùng 4 Hải quân. Ảnh: QĐND

Quân chủng Hải quân tổ chức huấn luyện theo phương châm “5 sát”, tập trung đột phá vào “huấn luyện cơ bản, làm chủ, chuyên sâu trong khai thác, sử dụng vũ khí trang bị”; chú trọng huấn luyện, diễn tập đối kháng, cơ động đường dài, dã ngoại dài ngày trên biển, đảo; thực hành bắn đạn thật, bắn ban đêm, bắn đồng bộ bằng khí tài điều khiển của tàu mặt nước, bắn ngư lôi tàu ngầm. Trong những năm gần đây, Quân chủng đã tổ chức bắn tên lửa, pháo bờ biển quy mô lớn với nhiều lực lượng tham gia (tàu hộ vệ tên lửa, tàu ngầm, tên lửa bờ, pháo bờ biển) đạt kết quả tốt, được Bộ Quốc phòng đánh giá cao.

Những năm qua, công tác bảo đảm huấn luyện của Quân chủng có nhiều đổi mới, đi vào chiều sâu. Các đơn vị chủ động làm tốt công tác bảo đảm huấn luyện nhất là vũ khí, trang bị, hệ thống tài liệu, giáo trình, mô hình học cụ, thao trường, bãi tập phục vụ huấn luyện, diễn tập theo hướng đồng bộ, vững chắc, đúng định mức, đối tượng. Quân chủng đã xây dựng hệ thống phim huấn luyện, bài tập mẫu cho từng loại hình đơn vị và tăng cường sử dụng thiết bị huấn luyện mô phỏng, góp phần tạo chuyển biến toàn diện trong công tác huấn luyện.

Việc phát huy truyền thống chiến thắng trận đầu, nâng cao sức mạnh chiến đấu của QCHQ cần tiến hành đồng bộ với tổng thể nhiều nội dung, giải pháp, trong đó nâng cao chất lượng huấn luyện là giải pháp quan trọng, căn cơ. Cùng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư xây dựng của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng; sự thương yêu, đùm bọc, giúp đỡ của nhân dân cả nước, cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam tiếp tục nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với truyền thống và tinh thần quật cường của chiến thắng trận đầu 60 năm về trước.