Dự Hội thảo có nhà báo Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; nhà báo Nguyễn Thanh Lâm - Tổng Giám đốc VTV, Chủ tịch Liên hoan truyền hình toàn quốc lần thứ 42; ông Phosy Keomanivong, Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Lào; bà Simmany Keokene, Tổng Giám đốc Đài Truyền hình quốc gia Lào; cùng các nhà báo, biên tập viên đến từ các Đài PT-TH Trung ương, địa phương và các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực báo chí số.

Nhà báo phải làm chủ công nghệ

Theo ông Phạm Anh Chiến, Phó Giám đốc Trung tâm Sản xuất và Phát triển nội dung số, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), kỷ nguyên số đang thay đổi hoàn toàn cách nhà báo tác nghiệp. Khán giả ngày nay không chỉ xem truyền hình mà còn tiêu thụ thông tin trên các nền tảng số, đòi hỏi nhà báo phải sáng tạo nội dung phù hợp từng kênh. Do đó, các “nhà đài” đang tận dụng 3 xu hướng lớn: Trí tuệ nhân tạo (AI), báo chí dữ liệu và công cụ di động để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ, đáp ứng thói quen mới của công chúng; giúp tối ưu hóa nguồn lực, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Nhà báo Nguyễn Trường Sơn, Trung tâm Sản xuất và Phát triển nội dung số VTV chia sẻ kinh nghiệm của phóng viên truyền hình chuyển sang tác nghiệp đa nhiệm và thành công trong môi trường số.  Ảnh: TRỌNG LỢI

Trong môi trường truyền hình số hiện nay, các nhà báo cần phải biết làm chủ công nghệ và sử dụng linh hoạt các thiết bị thông minh để có thể tác nghiệp hiệu quả, đặc biệt trong những tình huống khắc nghiệt. Nhà báo Nguyễn Trường Sơn, Trung tâm Sản xuất và Phát triển nội dung số VTV, chia sẻ, phóng viên cần có khả năng đa nhiệm, sẵn sàng thay đổi phương thức tác nghiệp khi cần thiết. Ví dụ, trong điều kiện mưa bão, thay vì mang theo máy quay cồng kềnh, phóng viên có thể sử dụng điện thoại di động để quay phim, phát trực tiếp (livestream). Điện thoại không chỉ có khả năng quay video chất lượng cao, còn dễ dàng kết nối với mạng di động 4G, 5G hoặc mạng vệ tinh khi gặp sự cố với trạm BTS, giúp phóng viên duy trì liên lạc với trung tâm truyền hình. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro khi mang thiết bị nặng, song vẫn đảm bảo chất lượng hình ảnh và âm thanh rõ ràng nhờ vào các ứng dụng chuyên dụng.

Tuy nhiên, điện thoại di động không thể thay thế máy quay chuyên nghiệp, vì máy quay cho chất lượng hình ảnh tốt hơn, khả năng quay toàn cảnh, cận cảnh rõ nét, cùng với âm thanh và ánh sáng tốt hơn. Nhà báo Lê Hồng Quang, thường trú VTV tại Bỉ, cho biết, ở châu Âu, việc phóng viên sử dụng điện thoại di động kết hợp với máy quay chuyên nghiệp trong các tình huống tin nóng, phóng sự điều tra hay những sự kiện cần phản ứng nhanh đã trở thành chuyện bình thường. Điện thoại giúp ghi lại những khoảnh khắc đặc biệt mà máy quay chuyên nghiệp có thể bỏ lỡ, chẳng hạn như cảnh quay nhanh hoặc phản ứng bất ngờ của nhân vật. Bên cạnh việc sử dụng thiết bị di động, phóng viên cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi ra hiện trường. Điều này bao gồm việc xây dựng quy trình sản xuất nội dung rõ ràng, chuẩn bị kịch bản và các công cụ cần thiết như máy quay nhẹ, laptop, flycam… để đảm bảo quá trình tác nghiệp và phát sóng trực tiếp diễn ra suôn sẻ.

Các nhà báo đến từ các Đài PT-TH Trung ương và địa phương trong cả nước dự Hội thảo. Ảnh: TRỌNG LỢI  

Ứng dụng AI là xu thế tất yếu

Trong bối cảnh chuyển đổi số, truyền hình đang chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ nhờ vào việc ứng dụng AI và khai thác dữ liệu. Những công nghệ này đã hỗ trợ tối ưu hóa quy trình sản xuất, mở ra cơ hội phát triển nội dung sáng tạo, hiệu quả và phù hợp hơn với nhu cầu khán giả. Phó Tổng Giám đốc VTV Đinh Đắc Vĩnh chia sẻ về tiềm năng của AI trong việc tự động hóa quy trình sản xuất nội dung. Theo ông, AI có thể tự động tạo ra video, từ viết kịch bản, sản xuất đến biên tập, giúp giảm thiểu thời gian và chi phí sản xuất. Bên cạnh đó, AI còn hỗ trợ việc phân tích hành vi người xem, xu hướng thị trường, từ đó giúp các nhà đài cải thiện nội dung và tối ưu hóa chiến lược phát sóng. Việc phân tích dữ liệu hành vi người dùng cho phép các đài truyền hình cung cấp các chương trình cá nhân hóa, đồng thời giúp tối ưu hóa quảng cáo để phù hợp với từng đối tượng khán giả. AI cũng góp phần tạo ra những trải nghiệm tương tác mới mẻ, như phát triển nội dung thực tế ảo, giúp khán giả có những trải nghiệm hấp dẫn hơn.

Ông Phosy Keomanivong, Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Lào (ngồi hàng đầu, thứ hai bên phải); bà Simmany Keokene, Tổng Giám đốc Đài Truyền hình quốc gia Lào (ngồi hàng đầu, thứ ba bên phải) dự Hội thảo Kỹ năng của nhà báo truyền hình trong môi trường số. Ảnh: TRỌNG LỢI       

Tại VTV, AI đang được ứng dụng để tự động phát hiện các nội dung vi phạm (như quảng cáo cá độ), biên tập video, cũng như chuyển đổi ngôn ngữ từ tiếng Việt sang các ngôn ngữ khác...

Tại Đài Truyền hình TP Hồ Chí Minh (HTV), ứng dụng AI cũng được áp dụng vào nhiều khía cạnh của công tác sản xuất và phát sóng. Nhà báo Ngô Trần Thịnh, Trưởng Phòng Đa truyền thông HTV, cho hay, AI hỗ trợ phóng viên từ việc viết kịch bản, sản xuất, biên tập đến tối ưu hóa quy trình biên tập, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đáng kể.

Một trong những ứng dụng nổi bật ở HTV là MC.Zi, một AI tương tác với khán giả trong môi trường số, giúp tạo ra các chương trình tương tác thú vị và đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của người xem. Công nghệ “Voice 2 Text” (chuyển lời nói thành văn bản) giúp phóng viên chuyển đổi nhanh chóng các cuộc phỏng vấn hoặc ghi chú thành văn bản, từ đó tiết kiệm thời gian trong quá trình biên tập và hoàn thiện nội dung. Các công cụ AI cũng hỗ trợ thiết kế đồ họa và tạo ra các sản phẩm hình ảnh, video hấp dẫn, dễ dàng tiếp cận với khán giả. Ngoài ra, AI còn hỗ trợ tối ưu hóa bài viết SEO (Search Engine Optimization), giúp các bài viết dễ dàng tiếp cận hơn trên các nền tảng tìm kiếm và mạng xã hội, từ đó gia tăng lượng người xem. Tuy nhiên, khi ứng dụng AI trong sản xuất nội dung, vấn đề bản quyền và quyền sở hữu trí tuệ là một yếu tố quan trọng cần được lưu ý, tránh các tranh chấp pháp lý không đáng có.

Theo ông Nguyễn Thế Tùng, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Truyền dẫn phát sóng (VTV), AI vừa giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và phân phối nội dung, vừa hỗ trợ các đài truyền hình quản lý bản quyền, tối ưu hóa việc vận hành và giảm chi phí. Dù AI đã mang lại những lợi ích rõ ràng trong ngành truyền hình, nhưng ông cũng nhận định, chuyển đổi số là một hành trình dài và các đài truyền hình cần có tầm nhìn dài hạn để triển khai. Một yếu tố quan trọng trong chuyển đổi số chính là quản lý và khai thác dữ liệu hiệu quả. Việc đảm bảo an toàn dữ liệu, liên kết và sử dụng chung giữa các hệ thống sẽ giúp các đài truyền hình phát huy tối đa hiệu quả trong việc quản lý sản xuất và điều hành tác nghiệp.