Giám sát chặt, xử lý nhanh

Chiều 16.11, Ban Quản lý Cảng cá và Dịch vụ đô thị TX Hoài Nhơn tiếp nhận thông tin, hai tàu cá BĐ - 97156 - TS của ông Cái Văn Mới và BĐ - 96774 - TS của ông Phan Minh Phú (đều ở phường Tam Quan Bắc) chuẩn bị vào cảng; sản lượng  thủy sản đánh bắt được của hai tàu khoảng 22 tấn. Có mặt từ sớm cùng sổ sách liên quan, anh Phan Cao Đức Tâm, nhân viên Cảng cá Tam Quan phối hợp với một số nhân viên khác chờ sẵn để giúp hai chủ tàu làm các thủ tục theo quy định.

Nhận xấp giấy A4 ghi nhật ký khai thác từ các chủ tàu, đối chiếu với danh sách tàu cá khai thác thủy sản bất hợp pháp trên phần mềm của Bộ NN&PTNT và Chi cục Thủy sản, thấy hai tàu không vi phạm, anh Tâm đồng ý để thuyền viên trên tàu dỡ cá xuống, đồng thời cẩn thận kiểm tra loài cá, giám sát việc cân cá. Mọi việc xong xuôi, anh lập biên bản, chốt số cân, số loài và chuyển hồ sơ về văn phòng Ban Quản lý.

Cảng cá Tam Quan có số lượng tàu cá cập cảng, rời cảng bình quân hằng tháng khoảng 1.000 lượt. Ảnh: N.T

Đã 7 năm làm công tác giám sát tàu cá cập cảng, anh Tâm nhận thấy mọi việc ngày càng dễ dàng, thuận lợi và nhanh chóng khi có sự đồng thuận của ngư dân. Việc ghi nhật ký hầu như đều chính xác, con số rõ ràng, một số tàu giữ nhật ký sạch sẽ, tinh tươm cho thấy có sự chăm chút. “Mọi việc vào guồng, thông suốt giúp những cán bộ như chúng tôi làm việc chính xác, hiệu quả hơn, nhất là vào những tháng cao điểm, có ngày 300 - 400 tàu cập cảng”, anh Tâm chia sẻ.

Ông Đặng Văn Dẫn, Phó Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Tam Quan, cho biết, mọi số liệu đều được so sánh, đối chiếu thật kỹ lưỡng để tránh sai sót. Những năm qua, quy trình cấp Giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác (giấy SC) tại đây được thực hiện chặt chẽ, đầy đủ các bước: Tiếp nhận hồ sơ, thẩm định và trả kết quả. Hồ sơ nào không đạt yêu cầu, nhân viên kiểm tra phải làm văn bản trả lời và nêu rõ lý do từ chối xác nhận nguyên liệu thủy sản cho DN biết. Nhờ vậy, từ đầu năm 2024 đến nay, Cảng cá Tam Quan không có lô hàng nào xuất khẩu sang thị trường châu Âu vi phạm IUU. 

Tuân thủ quy định để phát triển bền vững

Trên thực tế, dù phần lớn chủ tàu đã nhận thức và thực hiện tốt các quy định khi đánh bắt thủy sản, vẫn còn một số chủ tàu cho rằng quy định chống khai thác IUU chỉ áp dụng khi xuất khẩu cá sang các nước châu Âu, trong khi vẫn có một số nước khác nhập khẩu thủy sản Việt Nam không yêu cầu chống khai thác IUU. Với tâm lý như vậy, một vài chủ tàu chưa thật mặn mà với nỗ lực chung chống khai thác IUU. Để các chủ tàu hiểu rõ hơn vấn đề, lãnh đạo, cán bộ Ban Quản lý Cảng cá Tam Quan nhấn mạnh: Quy định chống khai thác IUU là những quy định tiên tiến, hướng đến khai thác bền vững nguồn lợi thủy sản. Quan trọng hơn, hành vi khai thác thủy sản bất hợp pháp rõ ràng là vi phạm pháp luật Việt Nam và luật pháp quốc tế, làm mất uy tín hình ảnh quốc gia, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc xuất khẩu thủy sản nói chung. Chống khai thác IUU là cách thay đổi cần thiết để thích ứng và phát triển bền vững.

Tại Cảng cá Tam Quan, số lượng tàu cá cập cảng, rời cảng bình quân hằng tháng khoảng 1.000 tàu, thường tập trung từ 7 - 15 ngày, nên đội ngũ cán bộ, nhân viên gặp rất nhiều khó khăn trong việc kiểm tra, kiểm soát. Đặc biệt, khoảng thời gian 2 ngày làm việc theo quy định không đảm bảo cho nhiều phần việc, trong đó có việc kiểm tra đối chiếu giữa tọa độ hành trình tàu cá và nhật ký khai thác thủy sản…

Để ngư dân tuân thủ các quy định về ghi chép nhật ký hành trình và những yêu cầu khác, cán bộ Ban Quản lý Cảng cá Tam Quan thường xuyên dành thời gian tuyên truyền, vận động, hướng dẫn chủ tàu, thuyền trưởng. Ông Huỳnh Minh Hiếu, cán bộ Ban Quản lý Cảng cá Tam Quan, cho biết: “Chiều nào chúng tôi cũng đến nhà lồng của Cảng, hướng dẫn, động viên chủ tàu, thuyền trưởng, thuyền viên sử dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (eCDT) và mạnh dạn tiếp cận nhật ký điện tử. Khi đã sử dụng thông thạo, những thiết bị điện tử sẽ phát huy tác dụng, thuận tiện và mang lại nhiều hiệu quả cho bà con”.

Ông Đặng Văn Dẫn chia sẻ, không chỉ ngư dân mà Ban Quản lý cũng phải nỗ lực từng ngày để tự học hỏi, đáp ứng yêu cầu công việc, hỗ trợ và hướng dẫn bà con ngư dân đáp ứng mọi quy định chống khai thác IUU.