Quang cảnh cuộc họp

Trước đó, hôm 2/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế quan mới. Theo đó, từ ngày 5/4, mức thuế cơ bản 10% sẽ áp dụng cho mọi hàng hóa nhập khẩu từ các đối tác thương mại lớn của Mỹ, và từ ngày 9/4, mức thuế “có đi có lại” cao hơn sẽ áp dụng cho hơn 60 quốc gia. Việt Nam chịu mức thuế 46%. Chính sách này còn kết hợp rào cản phi thuế quan và cáo buộc thao túng tiền tệ, trong đó Việt Nam bị nhắc đến liên quan đến chính sách tiền tệ. 

Theo số liệu từ Bộ Công Thương và Tổng cục Thống kê, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ năm 2024 đạt 136,6 tỷ USD, nhập khẩu từ Mỹ là 13,1 tỷ USD, dẫn đến thâm hụt thương mại 123,5 tỷ USD.

Tại Bình Định, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ năm 2024 đạt 604 triệu USD, tăng 9,6% so với 551 triệu USD năm 2023, chiếm 34,5% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh (1,752 triệu USD). Kim ngạch nhập khẩu từ Mỹ ước tính 11,6 triệu USD, xuất siêu 592,4 triệu USD. 

Các ngành hàng chủ lực sang Mỹ gồm dệt may, gỗ, sản phẩm gỗ, sản phẩm từ chất dẻo, giày dép. Tỉnh hiện có 33 doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ, với 20 doanh nghiệp gỗ nội ngoại thất, 12 doanh nghiệp may mặc và giày dép, và 1 doanh nghiệp thủy sản, tập trung tại các khu công nghiệp lớn như Phú Tài, Nhơn Hội, và các cụm công nghiệp ở Hoài Nhơn, Phù Cát, Tuy Phước.

Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp

Để ứng phó với chính sách thuế quan mới của Mỹ, Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn nhắc lại định hướng các doanh nghiệp xuất khẩu của tỉnh đó là phải đa dạng hóa thị trường, “không nên bỏ tất cả trứng vào một giỏ”.

Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Sở Công Thương phối hợp với doanh nghiệp dệt may, gỗ, thủy sản để mở rộng thị trường nội địa, đặc biệt với ngành gỗ vốn chủ yếu xuất khẩu mà chưa khai thác thị trường trong nước. Nhà nước sẽ hỗ trợ giới thiệu sản phẩm nếu doanh nghiệp chuyển hướng nội địa. Với thị trường quốc tế, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Sở Ngoại vụ thông qua Bộ Ngoại giao xúc tiến, mở rộng thị trường quốc tế.

Người đứng đầu chính quyền tỉnh yêu cầu Sở Công Thương theo sát diễn biến chính sách thuế chi tiết cụ thể đến từng ngành hàng, mặt hàng, để hỗ trợ doanh nghiệp trong tỉnh và các doanh nghiệp đầu tư vào tỉnh. 

Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: doanh nghiệp là khách hàng của chính quyền. Nếu hàng loạt doanh nghiệp gặp khó, đời sống dân sinh và địa phương sẽ bị ảnh hưởng lớn. Do đó, các cơ quan chức năng cần có chính sách hỗ trợ bảo hiểm xã hội, y tế, và trợ cấp thất nghiệp, để ứng phó với tình huống các doanh nghiệp phải dừng sản xuất tạm thời do tác động chính sách thuế.

Về chính sách hỗ trợ, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Sở Tài chính xem xét kiến nghị, đề xuất lên cấp trên để giảm giá thuê đất; Cục thuế rà soát lại các khoản thuế, Sở Tư pháp cần rà soát quy định pháp luật địa phương, điều chỉnh cho phù hợp thực tế, mang tư duy phát triển thay vì bó buộc bởi các quy định cứng nhắc.

Chủ tịch UBND tỉnh cũng đề nghị các ngân hàng hỗ trợ doanh nghiệp bằng chính sách tín dụng, giúp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn.

Về phía doanh nghiệp, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị phải đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, tổ chức lại sản xuất, đa dạng hóa thị trường, và tính toán khai thác thị trường trong nước. Chủ tịch UBND tỉnh khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng kinh tế tuần hoàn, tận dụng mọi nguồn lực để tạo giá trị, đồng thời chờ đợi chuyến thăm Mỹ của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc để tìm cơ hội đàm phán. Chủ tịch UBND tỉnh tin tưởng với sự đoàn kết, đồng lòng giữa nhà nước và doanh nghiệp, chúng ta sẽ vượt qua được tình huống khó khăn này.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, chính sách thuế quan mới của Mỹ sẽ tác động tiêu cực ngắn hạn đến kinh tế Việt Nam và Bình Định, đặc biệt với các ngành chủ lực như dệt may, da giày, đồ gỗ, thủy sản, và nhựa giả mây.

Mức thuế 46% khiến hàng hóa Việt Nam kém cạnh tranh hơn 10-20% so với đối thủ của Việt Nam tại thị trường Mỹ như Thái Lan (36%), Ấn Độ (26%), Indonesia (32%), Malaysia (24%), Bangladesh (37%), Philippines (17%), Pakistan (29%)…, gây khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu lớn. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để đa dạng hóa thị trường, tận dụng 17 FTA như EVFTA, CPTPP, RCEP, và hướng tới các thị trường Trung Đông, Đông Bắc Á, Bắc Mỹ, châu Phi. Doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư công nghệ, chuyển đổi số, xanh hóa sản xuất, và nghiên cứu phát triển để nâng cao giá trị gia tăng, giảm phụ thuộc vào Mỹ và vượt qua thách thức thuế quan trong dài hạn.