TS Nguyễn Hữu Hà - Phó Giám đốc Sở KH&CN Bình Định. Ảnh: HH

* Xin chào TS Nguyễn Hữu Hà! Xin ông có thể giới thiệu đôi nét về Tuần lễ NASA Việt Nam - Bình Định 2023 sắp tới?

- Tuần lễ NASA Việt Nam - Bình Định 2023 là một hoạt động nằm trong Tuần lễ NASA Việt Nam 2023. Lần đầu tiên Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) phối hợp đưa phi hành gia đến một quốc gia Đông Nam Á, cụ thể là Việt Nam. Bình Định và Hậu Giang là hai địa phương đầu tiên được vinh dự tổ chức sự kiện này. Đây là sự kiện hiếm có, đầy ý nghĩa đối với người yêu thích khoa học trên toàn thế giới nói chung và Bình Định nói riêng.

Như chúng ta biết, vũ trụ bao la của chúng ta luôn ẩn chứa những bí mật. Sự phát triển của công nghệ giúp chúng ta nhìn ngày một sâu hơn vào vũ trụ. Song, những hiểu biết của chúng ta về vũ trụ đến nay vẫn chưa đầy đủ và còn rất nhiều điều chưa được khám phá. Tuần lễ NASA Việt Nam - Bình Định 2023 sẽ là dịp để những người yêu khoa học tìm hiểu sâu hơn về các tiến bộ về khoa học, công nghệ của NASA cũng như cuộc sống trên không gian, vũ trụ thông qua câu chuyện của phi hành gia trong môi trường làm việc và sinh hoạt trên không gian. Đồng thời, lắng nghe những chia sẻ về những nghiên cứu khoa học làm sao bảo vệ Trái Đất, tránh ô nhiễm môi trường, cảnh báo rủi ro va chạm với các hành tinh khác và sự sống ngoài Trái Đất. Đây cũng là sự kiện giúp truyền cảm hứng và thúc đẩy đam mê nghiên cứu khoa học, khám phá thế giới của thanh, thiếu niên. Ngoài ra, định hướng nghề nghiệp, thúc đẩy tư duy sáng tạo cho học sinh thông qua các hoạt động giáo dục STEM.

Các em học sinh khám phá vũ trụ qua Chương trình giáo dục STEM tổ chức tại Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo. Ảnh: HH

* Ông có thể giới thiệu đôi nét về các hoạt động cụ thể của sự kiện, thưa ông?

Sự kiện có sự tham gia của các phi hành gia và chuyên gia thiên văn học, trong đó có 1 phi hành gia đã 4 lần bay vào vũ trụ, 1 người là bác sĩ phẫu thuật và là bác sĩ gia đình của NASA với 2 lần bay vào vũ trụ. Cụ thể, vào sáng ngày 8.6, người yêu khoa học, nhất là học sinh phổ thông sẽ được tham gia Chương trình Astronaut Talkshow (nói chuyện với phi hành gia) tổ chức tại Trung tâm hội nghị tỉnh Bình Định (số 01 Đường Nguyễn Tất Thành, TP Quy Nhơn). Tại đây, người yêu khoa học sẽ được chia sẻ những câu chuyện thú vị về khám phá những bí ẩn của vũ trụ; đồng thời, giao lưu với 2 phi hành gia. Một phi hành gia có mặt trực tiếp tại hội trường và một phi hành gia tại phòng họp tương tác song song. Kết thúc chương trình giao lưu, người yêu khoa học sẽ được khám phá nơi làm việc của NASA từ xa và chụp hình lưu niệm với phi hành gia có mặt trực tiếp tại hội trường.

Chiều cùng ngày, công chúng yêu khoa học sẽ được tham gia Chương trình NASA STEM DAY tổ chức tại Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo (số 10 Đại lộ Khoa học, phường Ghềnh Ráng, TP Quy Nhơn). Chương trình bao gồm cuộc thi “NASA STEM COMPETITION”. Đây là cuộc thi dành cho học sinh các cấp từ Tiểu học đến THPT. Cuộc thi hướng đến mục tiêu giải quyết các vấn đề trong cuộc sống hàng ngày; qua đó, góp phần thúc đẩy nghiên cứu, phát triển khoa học công nghệ; ứng dụng trong cộng đồng, xã hội, kinh tế... Nội dung cuộc thi bám sát chương trình giáo dục phổ thông 2018, chú trọng vào các lĩnh vực STEM như: Khoa học, công nghệ; công nghiệp và chế biến; nông, lâm, ngư nghiệp; giáo dục; y tế; dịch vụ du lịch. Các đội đoạt giải cuộc thi sẽ có cơ hội tiếp xúc thân mật hơn với các phi hành gia và chuyên gia trong lĩnh vực khám phá vũ trụ trong bữa tiệc tối tổ chức tại Trung tâm.

Kết thúc Chương trình, công chúng yêu khoa học sẽ được trực tiếp khám phá bầu trời đầy sao - Starry Night qua các kính thiên văn hiện đại tại Trung tâm, dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia. Chương trình sẽ tiếp tục vào ngày 9.6 với các hoạt động tương tự dành cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng, giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh, tổ chức tại Trung tâm Hội nghị tỉnh.

Đài thiên văn phổ thông đang hoạt động tại Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo. Ảnh: HH

* Vậy theo ông, Tuần lễ NASA Việt Nam - Bình Định 2023 có ý nghĩa gì?

- Đây là lần đầu tiên NASA phối hợp đưa phi hành gia đến một quốc gia ở Đông Nam Á, cụ thể là Việt Nam. Qua sự kiện này, tôi kỳ vọng các phi hành gia của NASA sẽ thấy được Bình Định dù là một tỉnh nhỏ của Việt Nam nhưng dám làm, dám đầu tư lớn cho khám phá khoa học nói chung, nghiên cứu về không gian, vũ trụ, vật lý thiên văn nói riêng. Sau sự kiện, tôi sẽ đề nghị, xúc tiến để Tuần lễ NASA Việt Nam - Bình Định được NASA xem xét để trở thành sự kiện thường niên tổ chức tại tỉnh.

Ngoài ra, sự kiện còn mang một ý nghĩa lớn hơn là giúp truyền cảm hứng tích cực cho cả xã hội chứ không riêng gì những nhà khoa học, những người quan tâm đến khoa học không gian, vũ trụ. Hơn nữa, việc tiếp cận với NASA có ý nghĩa rất quan trọng đối với hoạt động của Đài thiên văn phổ thông Bình Định. Từ đây ta có thể phát huy tốt hơn năng lực thiết bị, con người của Đài; có thể tiến hành các nghiên cứu chuyên sâu về vũ trụ, từng bước đề xuất tham gia các nhiệm vụ nghiên cứu về vật lý thiên văn, khoa học vũ trụ ở các cấp độ chuyên sâu, quy mô hơn.

Tôi tin rằng, sự kiện Tuần lễ NASA nếu được tổ chức thường niên tại Bình Định thì đó là cơ hội, bước đệm lớn để Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo phát triển, nhất là các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, khoa học vũ trụ.