Phục vụ cấp nước sinh hoạt tập trung

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, nguồn nước dưới đất trên địa bàn tỉnh có trữ lượng không lớn, nhưng chất lượng khá tốt, phần lớn phục vụ cấp nước sinh hoạt tập trung. Tổng trữ lượng khai thác tiềm năng nước dưới đất trên địa bàn tỉnh khoảng 1,33 triệu m3/ngày; trong đó, trữ lượng nước dưới đất có thể khai thác khoảng hơn 533 nghìn m3/ngày.

Hiện nay, nước ngầm cung cấp trực tiếp cho khu dân cư Long Mỹ; thị trấn Diêu Trì (huyện Tuy Phước); TP Quy Nhơn; Khu Công nghiệp Phú Tài, Long Mỹ được khai thác từ bãi giếng Hà Thanh gồm 15 giếng cấp nước thô cho nhà máy nước Hà Thanh với công suất 29.300 m3/ngày đêm. Còn nhà máy nước Phú Tài đang khai thác nguồn nước ngầm tại bãi giếng Tân An (TX An Nhơn) với lưu lượng 25.000 m3/ngày đêm, bãi giếng Vân Hội (thị trấn Diêu Trì) với lưu lượng 3.000 m3/ngày đêm và bãi giếng khu vực Huỳnh Kim (TX An Nhơn) với lưu lượng 2.900 m3/ngày đêm.

Ngoài ra, trạm cấp nước Tuy Phước khai thác nguồn nước thô từ bãi giếng dọc bờ sông Hà Thanh tại khu phố Vân Hội cấp nước cho thị trấn Tuy Phước và Diêu Trì. Tại TX An Nhơn có 3 trạm cấp nước là Bình Định, Đập Đá, Nhơn Thành khai thác nguồn nước thô từ bãi giếng dọc bờ sông Tân An, sông Cái, sông La Vĩ cung cấp nước cho phường Bình Định, Đập Đá, Nhơn Thành và thị trấn Ngô Mây (huyện Phù Cát).

Bên cạnh đó, còn có các trạm, công trình cấp nước nông thôn tập trung khai thác nước dưới đất tại huyện Hoài Ân, Tây Sơn, Tuy Phước, Phù Cát, Phù Mỹ, Vân Canh, TX An Nhơn, Hoài Nhơn.

Cần khai thác, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả TNN nói chung, nưới dưới đất nói riêng để đảm bảo an ninh cấp nước.

- Trong ảnh: Công trình Đập dâng Văn Phong (huyện Tây Sơn) điều tiết nguồn nước, góp phần đảm bảo an ninh cấp nước.  Ảnh: V.L

Cần sử dụng tiết kiệm, hiệu quả

Ông Hồ Văn Hiệp, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Tài nguyên nước (TNN) - Khí tượng thủy văn (Sở Nông nghiệp và Môi trường), cho biết: Các kết quả điều tra cơ bản TNN cho thấy, Bình Định không phải địa phương có trữ lượng nước dưới đất dồi dào. Việc sử dụng liên tục với lưu lượng lớn sẽ không đảm bảo an ninh cấp nước. Trường hợp khai thác vượt quá khả năng cấp nước của tầng chứa sẽ gây suy thoái, cạn kiệt và nguy cơ nhiễm mặn tầng chứa nước.

Bên cạnh đó, Bình Định có mùa mưa ngắn, tập trung chủ yếu từ tháng 9 - 12 hằng năm; còn mùa khô kéo dài 8 tháng với lượng mưa thấp chỉ đạt từ 20 - 30% lượng mưa năm. Điều này khiến các công trình điều tiết nước đầu nguồn bị cạn kiệt, làm suy kiệt dòng chảy sông, suối và hạ thấp mực nước ao, hồ, mực nước trong các tầng chứa nước dưới đất, gây xâm nhập mặn gia tăng ở vùng ven biển.

“Hiện tượng xâm nhập mặn diễn ra hầu hết tại hạ lưu các sông đổ ra biển như cửa biển Tam Quan, sông Lại Giang (TX Hoài Nhơn) và tại các vùng trũng ven các đầm Trà Ổ (huyện Phù Mỹ), Đề Gi (huyện Phù Cát), Thị Nại (TP Quy Nhơn)”, ông Hiệp cho hay.

Trước thực trạng này, mới đây, UBND tỉnh ban hành quyết định phê duyệt danh mục phân vùng hạn chế khai thác nước dưới đất ở 6 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Trong đó, huyện Tuy Phước (7 vùng); huyện Phù Cát (6 vùng); huyện Phù Mỹ (9 vùng); TX An Nhơn (1 vùng); TX Hoài Nhơn (9 vùng) và TP Quy Nhơn (5 vùng). Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có 74/104 xã, phường, thị trấn thuộc vùng hạn chế khai thác nước dưới đất và 103/104 xã, phường, thị trấn thuộc khu vực phải đăng ký khai thác nước dưới đất.

Các biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất được áp dụng như không chấp thuận việc đăng ký, cấp giấy phép thăm dò nước dưới đất, giấy phép khai thác nước dưới đất để xây dựng thêm công trình khai thác nước dưới đất mới. Các công trình đang khai thác nước dưới đất nhưng không có giấy phép hoặc không đăng ký thì phải dừng khai thác.

Theo ông Trần Đinh, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường TX Hoài Nhơn, UBND TX Hoài Nhơn giao UBND các xã, phường căn cứ danh mục, bản đồ khu vực phải đăng ký khai thác nước dưới đất rà soát, lập danh sách các tổ chức, cá nhân có giếng khoan khai thác nước dưới đất tại địa phương. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho các trường hợp đăng ký khai thác nước dưới đất và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động này.

Ông Trần Đình Chương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, cho biết: Các cấp, ngành, địa phương và từng tổ chức, cá nhân cần tăng cường bảo vệ, khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả TNN nói chung, nước dưới đất nói riêng. Trước mắt, chú trọng bảo vệ nguồn nước dưới đất tại các khu vực bị khai thác quá mức hoặc bị suy thoái nghiêm trọng; các khu vực nước dưới đất có nguy cơ cạn kiệt, ô nhiễm, xâm nhập mặn và các khu vực tiềm ẩn sụt, lún đất.