Thời gian qua, công nghiệp hỗ trợ được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm và định hướng là một trong những ngành ưu tiên phát triển và được ưu đãi đầu tư. Với sự ra đời của Nghị định số 111/2015/NĐ-CP ngày 03/11/2015 của Chính phủ về phát triển công nghiệp hỗ trợ và các văn bản chính sách liên quan, hệ thống pháp luật, chính sách về công nghiệp hỗ trợ ngày càng được hoàn thiện, góp phần hỗ trợ thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ.
Tại tỉnh Bình Định, công nghiệp hỗ trợ được Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo, một trong những nhiệm vụ giải pháp trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XX là “Bổ sung cơ chế, chính sách thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu công nghiệp, tăng nhanh tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo với hàm lượng khoa học công nghệ cao, tăng tỷ lệ nội địa hóa; ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp xanh, công nghiệp hỗ trợ... Tiếp tục phát triển các ngành hàng, sản phẩm có lợi thế của tỉnh. Nâng cao hiệu quả công tác khuyến công”.

Theo Sở Công Thương tỉnh Bình Định, tính đến nay, trên địa bàn tỉnh có 21 doanh nghiệp đang sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ (theo danh mục sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển tại Nghị định số 111/2015/NĐ-CP ngày 03/11/2015 của Chính phủ và Quyết định số 76/2016/QĐ-UBND ngày 19/12/2016 của UBND tỉnh) với tổng vốn đăng ký đầu tư 4.411 tỷ đồng, tổng diện tích xây dựng nhà máy 55 ha.
Một số doanh nghiệp lớn có thể kể đến như: Công ty TNHH MTV Hoa Sen Nhơn Hội - Bình Định sản xuất thép phục vụ ngành cơ khí chế tạo với tổng vốn đầu tư 3.600 tỷ đồng, công suất 430.000 tấn/năm, diện tích nhà máy 21,8 ha; Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Xây dựng Thiên Phát sản xuất ván ghép thanh phục vụ ngành chế biến gỗ nội, ngoại thất với tổng vốn đầu tư 100 tỷ đồng, công suất 25.000 m3/năm, diện tích nhà máy 10,5 ha.

Hiện 10 doanh nghiệp đang triển khai 10 dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ với tổng vốn đăng ký đầu tư 57.444 tỷ đồng, tổng diện tích xây dựng nhà máy 478 ha.
Trao đổi với Tạp chí Công Thương, ông Ngô Văn Tổng – Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bình Định cho biết, Bình Định có đầy đủ các điều kiện cơ sở hạ tầng, thuận lợi cho việc đầu tư phát triển sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ.
Trong thời gian qua hạ tầng kỹ thuật liên tục đầu tư cải thiện, nhất là giao thông như Quốc lộ 1A, Quốc lộ 19; cảng Quy Nhơn, Cảng hàng không Phù Cát… đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu mua nguyên liệu, tiêu thụ sản phẩm xuất khẩu sản phẩm sang các nước. Hiện nay, phần lớn các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ đều đầu tư vào các khu, cụm công nghiệp nên thuận lợi trong việc xử lý môi trường, tổ chức quản lý sản xuất tập trung; đồng thời, góp phần tăng tỷ lệ lấp đầy diện tích đất công nghiệp trên địa bàn tỉnh.

“Các chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ ở Trung ương nói chung và chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ ở tỉnh nói riêng đã góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế công nghiệp theo đúng định hướng; đã xác định các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển phù hợp với tiềm năng, lợi thế của tỉnh như: chế biến gỗ, may mặc, thức ăn chăn nuôi,…”, ông Ngô Văn Tổng thông tin.

Tuy nhiên, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bình Định nhìn nhận, việc phát triển công nghiệp hỗ trợ tại địa phương vẫn còn một số khó khăn, tồn tại nhất định. Số lượng các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn tỉnh còn khiêm tốn so với số lượng các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm hoàn chỉnh như: 03 doanh nghiệp sản xuất sản phẩm đúc (linh kiện và phụ tùng máy động lực, máy nông nghiệp, đóng tàu) so với 23 doanh nghiệp sản xuất máy móc, thiết bị; 03 doanh nghiệp sản xuất sản phẩm thép chế tạo so với 209 doanh nghiệp sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn; 13 doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ngành chế biến gỗ so với 203 doanh nghiệp chế biến gỗ nội, ngoại thất; 01 doanh nghiệp sản xuất sản phẩm bột cá so với 17 doanh nghiệp chế biến thức ăn chăn nuôi...

“Do đó, năng lực sản xuất của các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn tỉnh chưa đáp ứng đủ nhu cầu của các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh. Các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh phải thu mua nguyên, vật liệu từ các địa phương khác trong nước, thậm chí nhập khẩu nguyên, vật liệu” ông Ngô Văn Tổng nói.
Ngoài ra, hiện các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn tỉnh chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, vì vậy thường không có đủ nguồn vốn đầu tư vào các hoạt động nghiên cứu và phát triển, mua sắm máy móc thiết bị, chế tạo thử nghiệm sản phẩm. Đồng thời, hiện nay, việc cung cấp các dịch vụ kiểm định, thử nghiệm, chứng nhận chất lượng các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho các doanh nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế, chưa có đầu mối hỗ trợ cụ thể.
Phần lớn lao động tại các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ là lao động phổ thông, được đào tạo trong quá trình tập sự tại doanh nghiệp là chủ yếu. Tỷ lệ lao động qua đào tạo, đặc biệt là lao động có kỹ năng đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp rất thấp và luôn trong tình trạng khan hiếm.
Trình độ của đội ngũ quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ còn hạn chế, trong khi đây là nhân tố quyết định đường lối, chiến lược kinh doanh và cách thức vận hành doanh nghiệp, khả năng chấp nhận rủi ro để thực thi các điều chỉnh, cải cách thông qua đầu tư, đổi mới công nghệ, cách thức quản lý...

9 tháng năm 2024, chỉ số sản xuất công nghiệp IIP của tỉnh Bình Định tăng 9,88% so với cùng kỳ; trong đó ngành công nghiệp chế biến chế tạo tăng 10,39%.
Lũy kế 9 tháng năm 2024, Bình Định có đến 41 dự án sản xuất công nghiệp đi vào hoạt động với tổng vốn đầu tư 4.342 tỷ đồng (trong đó: có 8 dự án trọng điểm với tổng vốn đầu tư 3.593 tỷ đồng).
Lãnh đạo Sở Công Thương Bình Định cho biết, khi các dự án sản xuất công nghiệp đi vào hoạt động, ngoài việc thúc đẩy tăng chỉ số sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh, còn tạo động lực để thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ của các ngành mà dự án đó đi vào hoạt động như: tạo đầu ra cho các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, nâng cao trình độ quản lý sản xuất của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ để ngày càng đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người lao động.
Bên cạnh việc tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án công nghiệp đang triển khai trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh Bình Định đã tổ chức gặp gỡ làm việc, nắm bắt tình hình, kịp thời chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp, hỗ trợ tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, tìm kiếm đơn hàng xuất khẩu, tạo việc làm cho lao động địa phương. Các chương trình khuyến công, tư vấn phát triển công nghiệp tiếp tục được quan tâm triển khai thực hiện.
Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh đã thu hút được các doanh nghiệp đầu tư sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, nhất là Nhà máy thép Hoa Sen - Nhơn Hội, Công ty TNHH MTV Hoa Sen Bình Định tạo động lực phát triển các ngành công nghiệp khác của tỉnh; đã thu hút dự án sản xuất ván ép các loại phục vụ ngành chế biến gỗ của Công ty CP Tekcom Central với tổng vốn đầu tư 980 tỷ đồng, Khu liên hợp gang thép Long Sơn với tổng vốn đầu tư 56.257 tỷ đồng, dự án sản xuất gia công bộ phận phụ tùng ô tô, phụ tùng động cơ, phụ tùng phanh, phụ tùng máy móc hạng nặng của Công ty TNHH HANSHIN METAL VINA với tổng vốn đầu tư 120 tỷ đồng.

Trong thời gian tới, một số dự án về công nghiệp hỗ trợ đi vào hoạt động: Nhà máy sản xuất và chế biến gỗ của Công ty CP Tekcom Central sản xuất ván ép các loại phục vụ ngành chế biến gỗ nội, ngoại thất dự kiến hoạt động quý 1/2026; Nhà máy sản xuất và chế biến ván gỗ MDF của Công ty Du lịch Thương mại Quy Nhơn sản xuất ván MDF phục vụ ngành chế biến gỗ nội thất dự kiến hoạt động quý 3/2025; Nhà máy sản xuất gia công bộ phận phụ tùng ô tô, phụ tùng động cơ, phụ tùng phanh, phụ tùng máy móc hạng nặng phục vụ sản xuất, lắp ráp ô tô dự kiến hoạt động quý 3/2026…
Để tạo điều kiện thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, Bình Định áp dụng khung chính sách ưu đãi đầu tư của Chính phủ như ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế sử dụng đất; Chính sách hỗ trợ phát triển công nghiệp hỗ trợ theo quy định tại Nghị định số 111/2015/NĐ-CP ngày 03/11/2015 của Chính phủ về phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh Bình Định ban hành:
- Quy định chính sách hỗ trợ phát triển công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn tỉnh Bình Định (Quyết định số 76/2016/QĐ-UBND ngày 19/12/2016) đối với các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ có thế mạnh của tỉnh như: (1) Ngành chế biến gỗ; (2) Ngành chế biến đá; (3) Ngành chế biến thức ăn chăn nuôi; (4) Ngành cơ khí chế tạo; (5) Các ngành khác.
- Quy chế quản lý và sử dụng khuyến công trên địa bàn tỉnh Bình Định (Quyết định số 04/2021/QĐ-UBND ngày 10/3/2021) nhằm khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ.
- Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh đó, tỉnh Bình Định sẽ điều chỉnh, bổ sung cơ chế, chính sách thu hút đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp; ưu tiên thu hút các dự án lớn, đặc biệt từ nguồn vốn FDI, có hàm lượng công nghệ cao, thân thiện với môi trường, có suất đầu tư trên một đơn vị diện tích lớn. Tập trung thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực, công nghệ hiện đại vào các ngành công nghiệp ưu tiên của tỉnh như: công nghiệp chế biến, chế tạo (chế biến gỗ, dệt may, thực phẩm, đồ uống, dược phẩm, sản phẩm công nghệ sinh học), công nghiệp hỗ trợ (sản xuất linh kiện điện tử), công nghiệp công nghệ thông tin, công nghiệp năng lượng, vật liệu mới.
Để tạo điều kiện thuận lợi trong phát triển công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn tỉnh Bình Định, Sở Công Thương Bình Định đề xuất Bộ Công Thương quan tâm, hỗ trợ tỉnh Bình Định tham gia Đề án thí điểm đầu tư các cụm công nghiệp tập trung theo mô hình cụm liên kết ngành sản xuất các nguyên phụ liệu quan trọng ngành may mặc (theo Quyết định số 2793/QĐ-BCT ngày 30/10/2020 của Bộ trưởng Bộ Công Thương). Hiện nay, Bình Định có tổng công suất 150 triệu sản phẩm may mặc/năm; lao động 35.000 người.
Ngoài ra, đưa tỉnh Bình Định vào Chương trình phát triển cơ khí trọng điểm Quốc gia, định hướng thu hút đầu tư các nhà máy sản xuất chế tạo máy cơ khí và phụ tùng; đồng thời, tham gia chuỗi sản phẩm phát triển ngành công nghiệp cơ khí. Hỗ trợ Bình Định trong phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ phục vụ các ngành công nghiệp chủ lực của tỉnh Bình Định và các tỉnh trong khu vực như chế biến gỗ, đá, thủy sản, may mặc... theo quy định tại Nghị định 111/2015/NĐ-CP ngày 03/11/2015 của Chính phủ về phát triển công nghiệp hỗ trợ.