Cảnh khám bệnh ĐTĐ và phát hiện sớm bệnh VMĐTĐ cho người dân tại huyện Hoài Ân. (Thu Hiền)

Tính đến tháng 10 năm 2022, qua 4 năm thực hiện các hoạt động trong khuôn khổ dự án, kết quả mang lại cho cộng đồng những vấn đề sức khỏe về chăm sóc mắt ở người bệnh Đái tháo đường (ĐTĐ) đó là đã tổ chức khám sàng lọc đường huyết tại cộng đồng cho gần 9.000 trường hợp mắc bệnh đái tháo đường; chụp ảnh đáy mắt cho gần 4.000 trường hợp qua đó phát hiện hơn 600 bệnh nhân mắcc bệnh võng mạc đái tháo đường ở mức độ nhẹ và vừa; điều trị miễn phí cho gần 400 lượt bệnh nhân. Dự án đã đào tạo cho đội ngũ nhân viên y tế huyện, xã về ngăn ngừa/phát hiện sớm/Kỹ năng truyền thông/ theo dõi bệnh đái tháo đường và võng mạc đái tháo đường cho hơn 105 học viên tại 3 huyện, thành phố Quy Nhơn, Phù Cát, Hoài Ân; đồng thời đào tạo cho 6 nhân viên y tế tuyến huyện về kỹ thuật chụp ảnh đáy mắt, khám phát hiện bệnh ĐTĐ và võng mạc đái tháo đường (VMĐTĐ) đào tạo cho 2 bác sĩ tuyến tỉnh về điều trị bệnh VMĐTĐ, 06 kỹ thuật viên, điều dưỡng về chụp ảnh đáy mắt. Bên cạnh đó dự án đã đẩy mạnh các hoạt động truyền thông đến với người bệnh ĐTĐ và người nhà bệnh nhân; lồng ghép 15 buổi truyền thông về bệnh VMĐTĐ trong các hội thảo khoa học cho nhân viên y tế; cấp phát các loại tài liệu truyền thông gồm 5000 sổ tay, 2500 tờ rơi, 200 áp phích tuyên truyền cho người bệnh và người nhà người bệnh về bệnh VMĐTĐ và bệnh ĐTĐ. Đồng thời đẩy mạnh các hoạt động truyền thông tại cộng đồng giúp người dân nâng cao nhận thức về việc đi khám định kỳ đối với các trường hợp mắc bệnh ĐTĐ nhằm phát hiện sớm và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh VMĐTĐ giai đoạn sớm; tổ chức khám sàng lọc tại cộng đồng; hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân nghèo. Mặt khác, hỗ trợ đào tạo nhân viên y tế, cung cấp trang thiết bị và phát triển hệ thống chuyển tuyến hiệu quả cho bệnh nhân ĐTĐ có nguy cơ mắc bệnh VMĐTĐ.

Nhân viên Bệnh viện Mắt hướng dẫn, tư vấn cho người bệnh VMĐTĐ (Thu Hiền).

Được biết, từ đầu dự án đến nay, Dự án Phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường tại cộng đồng tỉnh Bình Định đã truyền thông tư vấn về bệnh VMĐTĐ cho hàng nghìn bệnh nhân ĐTĐ. Đồng thời Dự án đã trang bị 4 máy chụp ảnh màu đáy mắt gồm 2 máy chụp Canon CR-2AF cố định trang bị cho Bệnh viện Mắt Bình Định và Khoa Mắt Bệnh viện Đa Khoa tỉnh Bình Định, thời gian chụp 1 bệnh nhân trung bình 6 phút và thời gia xử lý trên phần mềm trí tuệ là 3 phút và 2 máy chụp cầm tay trang bị cho TTYT Tp. Quy Nhơn và TTYT huyện Phù Cát, thời gian chụp 12 phút và thời gian xử lý 5 phút trên một bệnh nhân. BSCKII. Nguyễn Thanh Triết, Giám đốc Bệnh viện Mắt tỉnh Bình Định chia sẻ về hiệu quả thiết thực từ dự án mang lại cho cộng đồng tại tỉnh Bình Định: Được sự giúp đỡ của Tổ chức Fred Hollows Foundation trong vòng 4 năm đã triển khai dự án rất có hiệu quả. Cụ thể, đem lại 3 lợi ích rất to lớn. Thứ nhất đã nâng cao nhận thức của người dân, cộng đồng về bệnh ĐTĐ và những bệnh nhân bị ĐTĐ biết và tự mình phòng tránh những nguy cơ của bệnh VMĐTĐ như đi khám, phát hiện sớm, tuân thủ điều trị. Hoạt đông nâng cao nhận thức được dự án triển khai hết sức mạnh mẽ qua các hoạt động truyền thông tư vấn nói chuyên trên đài tuyền hình, phát tờ rơi và những thông điệp giúp cho nhận thức người dân nâng lên rõ rệt. Thứ hai cung cấp những dich vụ khám phát hiện sớm bệnh VMĐTĐ tại các cơ sở y tế trong tỉnh. Hiện nay, thông qua các hoạt động của dự án hỗ trợ về đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, cung cấp trang thiết bị thì các cơ sở y tế trong tỉnh tại các huyện thực hiện dự án. Đặc biệt trong dự án đã triển khai vấn đề hết sức tiên tiến là triển khai phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường bằng trí thông mình nhân tạo giúp cho người dân phát hiện sớm bệnh VMĐTĐ. Thứ ba, đã có hơn 8.000 bệnh nhân bị ĐTĐ ở công đồng được khám phát hiệ, trong đó đã khám bệnh mắt cho hơn 4000 bệnh nhân bị ĐTĐ và điều trị cho hơn 600 bệnh nhân bị VMĐTĐ miễn phí kết quả đã thành công. Với những lợi ích mang lại của dự án tạo ra nguồn nhân lực cũng như nhận thức cho người dân. Đặc biệt người dân và người bệnh được tiếp cận sớm và điều trị kịp thời bệnh VMĐTĐ.
Với những kết quả đạt được từ thực tế dự án đã triển khai tại Bình Định
Trong vấn đề đưa ra những tài liệu hướng dẫn về bệnh VMĐTĐ tại cộng đồng, chúng tôi đã phân cấp quản lý cho từng tuyến. Ví dụ ở tuyến xã, huyện, tỉnh. Như vậy, vấn đề đièu trị bệnh nhân ĐTĐ đó là chuỗi quản lý các cấp. Tuyến xã có nhiệm vụ năm danh sách bệnh nhân ĐTĐ, phát hiện sớm và động viên người bệnh đến tuyến huyện để khám. Tại tuyến huyện tiến hành khám mắt và thực hiện các kỹ thuật đã được dự án chuyển giao để phát hiện sớm bệnh VMĐTĐ. Và tuyến tỉnh có nhiệm vụ tiếp nhận những ca mắc ĐTĐ của các huyện đến để giải quyết bệnh cho bệnh nhân. Sau khi giải quyết cho bệnh nhân xong, tuyến tỉnh chuyển trả về y tế cơ sở để hướng dẫn người bệnh tiếp tục điều trị bệnh ĐTĐ. Vì bệnh VMĐTĐ mà không điều trị ĐTĐ thì bệnh VMĐTĐ cũng tiến triển. Như vậy là một quy trình khép kín từ xã, huyện, tỉnh theo dõi điều trị.
Trong thời gian đến, việc phát hiện sớm bệnh VMĐTĐ tại Bình Định sẽ được triển khai thực hiện. Chúng tôi sẽ tiếp tục xây dựng những kế hoạch cho các huyện đã triển khai được kỹ thuật. Đặc biệt là phối hợp với các bác sĩ nội tiết khám mắt cho bệnh nhân ĐTĐ được bác sĩ nội tiết điều trị thì phải được khám mắt để ngăn chặn bệnh VMĐTĐ. Đồng thời, chúng tôi sẽ phối hợp nhiều hơn nữa để tiến hành các hoạt động sàng lọc bệnh VMĐTĐ tại cộng đồng ở những huyện, vùng còn thiếu dịch vụ như các huyện miền núi cho bà con tiếp cận dịch vụ. Đồng thời tiết tục kêu gọi sự giúp đỡ của Tổ chức Fred Hollows Foundation để triển khai các huyện, thị xã khác trong tỉnh, Bác sĩ Triết cho biết thêm
Hy vọng trong thời gian đến, sẽ tiếp tục có thêm nhiều người bệnh ĐTĐ được hưởng thụ từ dự án phát hiện sớm bệnh VMĐTĐ điều trị kịp thời ngăn chặn mù lòa. Đồng thời bà con ở vùng sâu vùng xa được tiếp cận các hoạt động dự án./.