Quang cảnh hội nghị

Hiện nay, Việt Nam đang là một trong những trung tâm chế biến đồ gỗ lớn của thế giới. Theo Tổng cục Lâm nghiệp, năm 2021, mặc dù gặp nhiều khó khăn do đại dịch COVID-19, nhưng giá trị xuất khẩu của ngành công nghiệp chế biến đồ gỗ đạt đến 15,96 tỉ USD, tăng 20,7% so với năm 2020 và xuất siêu đạt 13 tỉ USD, đóng góp lớn vào giá trị của nền kinh tế.

Theo báo cáo của Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn, cả nước hiện có 5.580 doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, chế biến gỗ và lâm sản sản thu hút khoảng 500.000 lao động; trong đó có 2.600 doanh nghiệp xuất khẩu trực tiếp, tập trung nhiều nhất tại khu vực Đông Nam bộ, sau đó là các khu vực đồng bằng sông Hồng, Nam Trung bộ, Đông Bắc bộ. Trong giai đoạn từ 2017 – 2021, nhu cầu về gỗ nguyên liệu cho ngành chế biến đồ gỗ Việt Nam tăng từ 34,2 đến 41 triệu m3. Nguồn nguyên liệu gỗ khai thác trong nước chiếm khoảng 77,4% nguồn cung. Tuy nhiên, nguồn gỗ khai tác từ rừng trồng tập trung chỉ chiếm 52,7%. Đồng thời, nguồn cung ứng từ gỗ nguyên liệu nhập khẩu trong giai đoạn này chiếm khoảng 22,6%.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh phát biểu tại hội nghị

Phát biểu chào mừng Hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh nhấn mạnh: Bình Định là tỉnh có thế mạnh về lĩnh vực chế biến đồ gỗ và là 1 trong những thủ phủ đồ gỗ của cả nước. Hiện ngành chế biến gỗ và lâm sản Bình Định có khoảng 240 doanh nghiệp chế biến, thu hút 20.000 lao động. Tỉnh Bình Định cũng xác định ngành này là ngành chủ lực, do đó thời gian qua, Bình Định cũng đặc biệt quan tâm đến sự phát triển của ngành thông qua các chính sách, cơ chế hỗ trợ ngành phát triển. Đối với vấn đề nguyên liệu, tỉnh cũng đã xây dựng đề án phát triển trồng rừng gỗ lớn, theo đó, giai đoạn 2016-2020, toàn tỉnh hiện có khoảng 4.000 ha, phấn đấu đến năm 2025 đạt khoảng 10.000 ha rừng có chứng chỉ FSC. Tuy nhiên, hiện nay nguồn nguyên liệu gỗ trong nước là 65% còn 35% là nhập khẩu. 2 năm qua, đại dịch Covid-19 và giá xăng dầu tăng làm chi phí nguồn gỗ nhập tăng cao, trong khi đó nguồn nguyên liệu trong tỉnh hiện nay chỉ cung ứng được 50% trong số 65% nguồn nguyên liệu nội địa.

Phát biểu tại hội nghị, ông Đỗ Xuân Lập - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho rằng, việc thúc đẩy sự tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của ngành chế biến đồ gỗ và lâm sản của Việt Nam trong những năm tới được dự báo rất khả quan. Nhưng vấn đề gặp phải là nguồn gỗ nguyên liệu ngày càng khan hiếm và không ổn định. Do vậy, gỗ nguyên liệu cho sản xuất và chế biến giữ vai trò quyết định trong tăng trưởng ngành chế biến gỗ xuất khẩu. Muốn phát triển, ngành chế biến gỗ cần đảm bảo nguồn gỗ nguyên liệu, hiện nay gỗ nguyên liệu nhập khẩu đang gặp rất nhiều khó khăn nên nguồn gỗ rừng trồng chính là cứu cánh và cũng là quyết định cho ngành gỗ phát triển bền vững của Việt Nam.

Ông Đỗ Xuân Lập - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam phát biểu tại hội nghị

Tại hội nghị, Ông Đỗ Xuân Lập đề xuất: Chúng ta phải xây dựng được thị trường chuyển nhượng về đất rừng, cổ phần hóa các doanh nghiệp, mở rộng và kêu gọi đầu tư tất cả các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài để trồng rừng, để đưa khoa học và kỹ thuật, cây giống đủ chất lượng, đảm bảo hiệu quả cho việc trồng rừng thì mới có thể tăng năng suất rừng trồng nhanh chóng được.

Tại hội nghị, các tham luận cũng nêu rõ trồng rừng có chứng chỉ bền vững FSC tại Việt Nam còn nhiều hạn chế. Tính đến hết tháng 3/2022 tổng diện tích rừng trồng là rừng sản xuất có chứng chỉ FSC của Việt Nam đạt gần 180.000 ha, tương đương khoảng 5% trong tổng số diện tích rừng sản xuất của Việt Nam. Nếu tính cả diện tích rừng đạt chứng chỉ VFCS/PEFC (khoảng 50.000 ha cho tới nay) thì tổng diện tích rừng có chứng chỉ bền vững mới chỉ đạt dưới 7% tổng diện tích rừng trồng là rừng sản xuất. Bên cạnh đó, tỷ trọng gỗ rừng trồng đi vào chế biến đồ gỗ cũng thấp, chỉ chiếm 30-40% trong tổng lượng gỗ khai thác. Phần còn lại 60-70% đi vào dăm và viên nén. Năng suất rừng trồng tới nay cũng còn rất hạn chế. Nhiều diện tích mới chỉ đạt 10-15 m3/ha/năm, thấp hơn nhiều so với tiềm năng.

Hội nghị lần này, giúp các cơ quan quản lý nhà nước, các địa phương, các hiệp hội và các doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực chế biến gỗ và lâm sản cả nước cùng thảo luận, xác định được các rào cản đối với việc phát triển rừng trồng gỗ như rào cản về tiếp cận, đất đai, về thị trường đầu ra sản phẩm, về kỹ thuật như giống, kỹ thuật canh tác hay về môi trường cơ chế chính sách, từ đó tìm ra phép giải cho bài toán tạo nguồn nguyên liệu gỗ rừng trồng bền vững để thay thế nguồn gỗ nguyên liệu nhập khẩu, đây cũng là cơ sở quan trọng nhất để đưa ngành chế biến gỗ và lâm sản Việt Nam phát triển theo hướng bền vững và hiệu quả.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Quốc Doanh phát biểu chỉ đạo hội nghị

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Quốc Doanh cho biết: Ngành chế biến gỗ và lâm sản Việt Nam đã vươn ra các thị trường thế giới, rất mạnh mẽ và minh bạch. Tốc độ phát triển của ngành chế biến gỗ và lâm sản rất nhanh nhưng chúng ta không tự mãn, phải phát triển nhanh và bền vững hơn nữa để trong 5 đến 10 năm tới, ngành chế biến gỗ và lâm sản Việt Nam sẽ vươn tới các thị trường xa hơn, rộng lớn hơn. Do vậy, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Lê Quốc Doanh đề nghị cần thay đổi nhận thức về rừng trồng của chúng ta, dứt khoát phải nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng vì nguồn đất ngày càng hạn hẹp. Công tác giống đã có từ năm 1999 nhưng đến nay vẫn cần phải chấn chỉnh toàn diện ngay từ khâu chọn giống, làm giống cho rừng trồng, kiểm soát chất lượng giống. Đồng thời, trồng rừng gỗ lớn không nhất thiết phải thay đổi các loại cây khác so với cây đang trồng hiện nay.

Thứ trưởng Lê Quốc Doanh cho hay: Hiện Bộ Nông nghiệp và PTNT đang thí điểm hỗ trợ phát triển rừng trồng, cần đảm bảo cho chủ rừng có thu nhập để tăng nhanh diện tích rừng có chứng chỉ của các tổ chức FSC và PEFC quốc tế. Vì vậy, cần phải có sự liên kết của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam để xây dựng hệ thống dữ liệu cung – cầu đối với gỗ nguyên liệu và phải nghiên cứu đề xuất với Chính phủ về đề án và chính sách đột phá cho vấn đề này. Đề án phát triển nguyên liệu gỗ rừng trồng cần chứng minh được 2 yếu tố là phải đảm bảo nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến và phải cam kết giảm phát thải.