Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đào Văn Hùng chủ trì điểm cầu Bình Định.

Đây là sự kiện mở đầu cho chuỗi sự kiện Đối thoại chính sách cấp cao nhằm cung cấp thông tin, tri thức, kinh nghiệm cho Bộ, các địa phương, các hiệp hội ngành hàng, cộng đồng doanh nghiệp và người dân; làm cơ sở cho việc định hướng tầm nhìn và triển khai hành động thiết thực cho phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam bền vững trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan phát biểu khai mạc hội nghị (Ảnh: nongnghiep.vn)

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, trong bối cảnh đại dịch COVID-19, dù tiếp tục là “trụ đỡ” của nền kinh tế, ngành Nông nghiệp cũng đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn, khó tránh khỏi, từ các vấn đề nội tại lẫn các yếu tố khách quan. Do đó, để đảm bảo được mục tiêu phát triển bền vững, việc chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng nông nghiệp mới trở thành một yêu cầu cấp bách và cần thiết.

“Với tư duy mới, chúng ta hoàn toàn có thể đặt ra khát vọng đưa Việt Nam trở thành cường quốc nông nghiệp sinh thái, trung hòa carbon thay vì chỉ là cường quốc về sản lượng lương thực.” - Bộ trưởng Lê Minh Hoan tin tưởng. Tuy vậy, cũng theo Bộ trưởng, để chuyển mình thay đổi, ngành Nông nghiệp không thể tự đứng một mình, làm một mình mà cần có sự chia sẻ, đồng hành, hỗ trợ, ủng hộ của các bộ, ban ngành trung ương và địa phương, các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước.

Cũng tại hội nghị, Bà Carolyn Turk - Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho biết, tọa đàm Chuyển đổi sang hệ thống lượng thực thực phẩm xanh, phát thải thấp tập trung vào hai điểm chính đó là chuyển đổi xanh là việc làm cấp thiết và “lời nói đi đôi với hành động”. Và ngành nông nghiệp Việt Nam cần lưu ý cả về thích ứng và giảm thiểu.

Về khía cạnh thích ứng, nông nghiệp là một trong những tác nhân chính gây nên biến đổi khí hậu khi phát thải khí nhà kính từ lĩnh vực này chiếm 18% tổng lượng phát thải. Lượng phát thải dự kiến sẽ lên tới 120 triệu tấn CO2 vào năm 2030, trong đó có tới một nửa xuất phát từ ngành lúa gạo. Việt Nam đã có cam kết mạnh mẽ tại COP26 đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, giảm khí thải Metan 30% tính đến năm 2030… và đây là thách thức đối với ngành lúa gạo Việt Nam.

Giám đốc WB tại Việt Nam cho rằng, ngoài thách thức về biến đổi khí hậu, chúng ta còn đang đối mặt với những thách thức nội tại như giảm năng suất trong ngành, áp lực gia tăng sản lượng, yêu cầu ngày càng cao về chất lượng của sản phẩm nông nghiệp.

Quang cảnh hội nghị tại điểm cầu Hà Nội

Tại hội nghị, các chuyên gia cho rằng, hiện nay nông nghiệp Việt Nam đang bước sang một giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội và thách thức mới đan xen. Do đó, Việt Nam cần có một chiến lược và kế hoạch hành động chuyên sâu được xây dựng dựa trên bốn trụ cột bao gồm chính sách khuyến nghị, đổi mới sáng tạo, thể chế và chính sách hỗ trợ. Điều quan trọng là cần xem xét các giải pháp ở nhiều cấp độ, từ cấp độ nông hộ cho đến cấp quốc gia. Bên cạnh đó, để nâng cao thu nhập cho người dân, cải thiện an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp bền vững, Việt Nam rất cần những cam kết chính trị trong cải cách thể chế, hỗ trợ chính sách và đầu tư vào nông nghiệp.

Nhiều đại biểu đánh giá, Việt Nam thật sự đã có những bước chuyển mình quan trọng về xuất khẩu trong 10 năm qua, và quá trình này phải kể đến vai trò quan trọng của người tiêu dùng toàn cầu, các thương hiệu và doanh nghiệp hàng tiêu dùng. Người tiêu dùng Việt Nam ngày càng có thu nhập cao và dân số đô thị ngày càng đông, và họ mong đợi những sản phẩm an toàn, chất lượng cao hơn khi mua hàng ngày và đang phát triển niềm yêu thích với các sản phẩm cao cấp. Thị trường đang chuyển đổi từ gạo chiếm ưu thế sang những loại thực phẩm có giá trị cao hơn. Những điều này có ý nghĩa to lớn đối với khu vực tư nhân - vốn đang ngày càng quan tâm đến vấn đề khử carbon trong nông nghiệp. Trong 10 năm tới các doanh nghiệp cần đầu tư ngày càng nhiều vào các hệ thống sản xuất, phân phối hỗ trợ quá trình khử carbon. Đây là cơ hội và thách thức để có thể tạo ra các sản phẩm bền vững hơn, phát thải carbon thấp hơn tại Việt Nam. Đối với nông dân, đây là cơ hội áp dụng các phương pháp làm tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất và tiếp cận thị trường mạnh. Theo đó, khu vực tư nhân cần đầu tư khi có cơ hội; tăng cường các tổ chức nông dân; cải thiện cơ sở hạ tầng (kỹ thuật số) để cung cấp dịch vụ khuyến nông và nâng cao năng lực nông dân; hỗ trợ nông dân và hợp tác xã tiếp cận nguồn lực tài chính; cải thiện cơ sở hạ tầng nông thôn/hậu cần để vận chuyển sản phẩm.

Các đại biểu cũng bày tỏ vui mừng với sự tham dự của Việt Nam vào các cam kết và sáng kiến chung nhằm tăng cường và đẩy nhanh đổi mới, sáng tạo trong ngành nông nghiệp, hỗ trợ hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và thúc đẩy quá trình chuyển đổi nông nghiệp như COP26 và Liên minh SPG; đồng thời, khuyến khích chính phủ Việt Nam hướng tới đầu tư công vào hệ thống lương thực thực phẩm xanh, giảm phát thải…

Đặc biệt, chuyên gia cao cấp WB cho rằng Việt Nam cần có nền tảng kỹ thuật và công nghệ để thúc đẩy sự tham gia của người nông dân vào công cuộc phát triển nông nghiệp bền vững. Để làm được điều đó, Việt Nam cần phối hợp với các tổ chức quốc tế, Viện nghiên cứu. Bên cạnh đó, cơ cấu ngành nông nghiệp Việt Nam cần đảm bảo sự hấp dẫn trong đầu tư; đồng thời, Việt Nam cần xây dựng nhiều hơn những mô hình bền vững, chuyển đổi xanh để người nông dân thấy được những lợi ích. Ngoài ra, Việt Nam có thể tham khảo những kinh nghiệm quý giá từ các quốc gia, khu vực khác.

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng vấn đề của chúng ta không phải là lựa chọn, mà là hành động. “Phải có những “passport” trong ngành nông nghiệp để giúp chúng ta mở ra thêm nhiều cánh cửa. “Xanh hóa nền nông nghiệp không phải gánh nặng mà là cơ hội”, cần xác định tâm thế này để thay đổi. Đây còn là trách nhiệm với hàng chục triệu hộ nông dân”. - Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Bà Carolyn Turk - Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam phát biểu tại hội nghị. (Ảnh: nongnghiep.vn)

Bà Carolyn Turk - Trưởng đại diện WB tại Việt Nam cảm ơn Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về các cam kết cá nhân cũng như ghi nhận các câu hỏi về vai trò của WB và sự hỗ trợ của tổ chức trong các dự án. Bà Carolyn Turk cho biết, phía WB kỳ vọng về quan hệ đối tác mạnh mẽ với khu vực tư nhân, quan hệ đối tác chặt chẽ để nâng cao kỹ năng, thúc đẩy đầu tư mà khu vực tư nhân có thể đóng góp vào chuyển đổi nông nghiệp có giá trị cao hơn, năng suất cao hơn và phát thải thấp hơn.

“Chúng tôi sẵn sàng cung cấp các nguồn lực đầu tư cho các dự án có thể mang lại sự chuyển đổi ở quy mô lớn, không chỉ dừng lại mức độ thí điểm. WB sẽ cùng Bộ NN-PTNT nghiên cứu các công cụ mà WB có thể sử dụng để tài trợ cho những thay đổi ở cấp độ tổng thể”, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam khẳng định./.

Kim Loan