Tình trạng sạt lở mất đất sản xuất của người dân nằm bên bờ sông Hà Thanh.

Sự cần thiết phải chỉnh trị dòng chảy

Hàng năm vào mùa mưa lũ, dọc con sông Hà Thanh nằm trên địa phận huyện Vân Canh lại bị sạt lở nghiêm trọng, khiến cho nhiều diện tích đất bãi bồi ven sông, đất hoa màu của người dân trôi theo dòng nước lũ. Vì vậy, người dân ở thôn Hiển Đông, xã Canh Hiển, huyện Vân Canh kiến nghị các cấp chính quyền quan tâm thực hiện phương án chỉnh trị dòng chảy để hạn chế tình trạng sạt lở bờ sông làm mất đất sản xuất và tài sản của họ.

Từ kiến nghị trên, UBND tỉnh Bình Định đồng ý chủ trương chỉnh trị dòng chảy tại thôn Hiển Đông, xã Canh Hiển; UBND huyện Vân Canh phê duyệt phương án thiết kế chỉnh trị dòng chảy và lựa chọn đơn vị thực hiện phương án chỉnh trị là Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Khôi.

Ngày 31/8/2023, UBND tỉnh Bình Định có Quyết định 3262 phê duyệt kết quả thẩm định Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án Chỉnh trị dòng chảy sông Hà Thanh tại thôn Hiển Đông, xã Canh Hiển, huyện Vân Canh (diện tích 8,05 ha, có thu hồi sản phẩm nạo vét) của Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Khôi. Diện tích nạo vét là 8,05 ha, chiều dài 964m, chiều rộng đáy thiết kế 80m, khối lượng nạo vét 54.731,30m3.

Thời gian nạo vét: Năm 2023 (hoàn thành trước 30/9/2023), tiến hành nạo vét và đắp san trả tại các điểm cong có nguy cơ sạt lở bờ sông và 2 bên bờ đầu tuyến, không vận chuyển cát ra bên ngoài. Năm 2024 (từ ngày 1/1/2024 -30/9/2024), nạo vét và vận chuyển sản phẩm nạo vét phục vụ thi công các công trình với khối lượng 30.743,12 m3 sản phẩm nạo vét (cát).

Dự án do UBND huyện Vân Canh cấp quyết định đầu tư và chủ đầu tư là Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Khôi, với mục tiêu nạo vét khơi thông dòng chảy, tạo kênh dẫn làm thông thoáng luồng đảm bảo thuận dòng hạn chế các điểm cong gây xói lở bờ sông và làm tăng khả năng thoát lũ, giảm thiểu tình trạng xâm thực bờ sông gây sạt lở, mất đất sản xuất.

Bảo vệ thi công phương án chỉnh trị dòng chảy

Tuy nhiên, khi đơn vi thi công vận chuyển các phương tiện máy múc tiến hành nạo vét thì gặp phải sự ngăn chặn, cản trở, phản đối quyết liệt của các hộ dân ở thôn Hiển Đông, xã Canh Hiển yêu cầu phải bồi thường hỗ trợ đất đai tài sản, mặc dù UBND xã Canh Hiển nhiều lần tuyên truyền, vận động đây là công trình của huyện Vân Canh thực hiện trên phạm vi đất lòng sông thuộc quản lý của UBND xã, việc chỉnh trị dòng chảy cần phải được thực hiện nhanh chóng, kịp thời, nhằm khắc phục hạn chế tình trạng sạt lở nghiêm trọng bờ sông Hà Thanh làm mất đất tài sản của nhân dân, nhưng các đối tượng vẫn không chấp hành và tiếp tục hành vi cản trở đơn vị thi công.

Theo Báo cáo xác định nguồn gốc đất đai của các hộ dân liên quan đến dự án chỉnh trị dòng chảy thôn Hiển Đông là thuộc thửa đất số 273, 345 loại đất hoang, tờ bản đồ số 1 (bản đồ 299), hiện trạng đã bị sạt lở thành đất sông, suối. Nguồn gốc đất là không giao quyền sử dụng đất cho tổ chức, hộ gia đình cá nhân nào.

Tổng cộng có 9 hộ dân phản đối thi công nạo vét, trong đó có 2 hộ được giao quyền sử dụng đất dự án WB3 năm 2009 cho hộ ông Mai Xuân Ba và năm 2010 cho hộ ông Mai Đại Đức, thế nhưng hiện tại hai vị trí thửa đất này đã bị sạt lở thành đất sông, suối không còn hiện trạng là đất sản xuất ban đầu được cấp.

Để đảm bảo dự án chỉnh trị dòng chảy tại Hiển Đông, xã Canh Hiển được triển khai trước mùa mưa lũ năm 2023, UBND huyện Vân Canh lên kế hoạch bảo vệ thi công, đề nghị Công an huyện Vân Canh chỉ đạo và hỗ trợ lực lượng cho Công an xã Canh Hiển khẩn trương thực hiện phương án bảo vệ đơn vị thi công thực hiện chỉnh trị dòng chảy; đồng thời có biện pháp xử lý nghiêm đối với các đối tượng cố tình ngăn chặn, cản trở việc thi công phương án chỉnh trị làm ảnh hưởng tình hình an ninh trật tự tại địa phương. UBND xã Canh Hiển giao Công an xã lập phương án bảo vệ thi công thực hiện chỉnh trị dòng chảy, xử lý các trường hợp lấn, chiếm vi phạm pháp luật đất đai theo đúng quy định.

Làm việc với phóng viên Báo điện tử Xây dựng, ông Nguyễn Hữu Long - Phó Chủ tịch UBND xã Canh Hiển cho biết: Trước đây trong các cuộc họp tiếp xúc cử tri, người dân ở hai bên bờ sông Hà Thanh đoạn qua địa bàn xã phản ánh việc xảy ra sạt lở vào mùa mưa lũ. Người dân kiến nghị phải làm kè để giảm sạt lở bờ sông, tuy nhiên làm kè thì không có kinh phí.

“Sau đó UBND tỉnh Bình Định cho chủ trương trước hết phải chỉnh trị dòng chảy. Tức là phải nạo vét khu vực giữa lòng sông để tạo sự thông thoáng cho dòng chảy, để hạn chế sạt lở hai bên bờ. Tuy nhiên, một số người dân đang canh tác ở khu vực bãi bồi thuộc dự án chỉnh trị không đồng tình. Những hộ dân này không được cấp giấy tờ về quyền sử dụng đất, vì đất này là đất khu vực bãi bồi, do chính quyền quản lý”, ông Nguyễn Hữu Long nói.

Ông Nguyễn Hữu Long tiếp lời: Có 9 hộ dân không đồng tình việc chỉnh trị dòng sông. Trong đó có 7 hộ không được cấp giấy tờ sử dụng đất, có hai hộ có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất WB3, nhưng phần đất của hai hộ này đã bị sạt lở xuống sông. Chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động nhưng vẫn còn một số hộ chưa đồng tình, do đó UBND xã báo cáo UBND huyện Vân Canh. Vì vậy, UBND huyện có công văn đề nghị công an hỗ trợ bảo vệ thi công.

Chủ tịch UBND xã Canh Hiển Nguyễn Thành Đô chia sẻ thêm: Riêng hai hộ dân có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất WB3 thì hiện giờ qua quá trình thiên tai mưa lũ hàng năm, bờ sông Hà Thành sạt lở cuốn trôi hai mảnh đất của 2 hộ dân. Theo quy định của Luật Đất đai, hai hộ dân này phải lên đăng ký biến động đất đai để UBND huyện Vân Canh xóa quyền sử dụng đất đối với 2 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất WB3 cho 2 hộ dân do thiên tai gây ra, nhưng người dân lại chưa đăng ký biến động đất đai. Tại huyện Vân Canh, không chỉ có hai trường hợp này mà rất nhiều trường hợp tương tự như vậy.